سال 8، شماره 29 - ( 10-1403 )
سال 8 شماره 29 صفحات 324-295 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Kalhor F. (2024). A Research on the Relief of Fath-Ali Shah’s Lion Hunting in Shahr-e Ray. Parseh J Archaeol Stud. 8(29), 295-324. doi:10.22034/PJAS.8.29.295
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-878-fa.html
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-878-fa.html
کلهر فریده.(1403). پژوهشی دربارۀ سنگنگارۀ شکار شیر فتحعلیشاه در شهرری مطالعات باستانشناسی پارسه 8 (29) :324-295 10.22034/PJAS.8.29.295
کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران، گروه مطالعات و حفاظت از میراث معماری و شهری، دانشکدۀ معماری، دانشگاه تهران، تهران، ایران. ، fh_kalhor@yahoo.com
چکیده: (1028 مشاهده)
در گذشته، سنگنگارهای موسوم به «شکار شیر» از فتحعلیشاه در شهرری وجودداشته که بر اثر کوهبری کارخانۀ سیمان ری از بین رفته است. از این سنگنگاره امروزه تنها قطعهای کوچک باقیمانده است. از آنجا که قسمت اعظم این سنگنگاره از بین رفته درمورد آن ابهامات زیادی وجود دارد؛ بهطورمثال، موقعیت دقیق آن مشخص نیست و در پژوهشها، سال ساختِ 1246ه.ق. به این سنگنگاره نسبت داده شده، اما درستی آن معلوم نیست؛ همچنین پیرامون نقشبرجسته، کتیبهای شامل اشعاری به نستعلیق وجودداشته که تاکنون خوانده نشده است. ازسوی دیگر، بهدلیل نزدیکی این نقشبرجسته به سنگنگارۀ چشمهعلی اطلاعات مربوط به این دو، گاهی به اشتباه به دیگری نسبت داده میشود و محققان را دچار خطا میکند. هدف این پژوهش آن است که تصویر روشنی از این سنگنگاره بهدست دهد و ابهامات دربارۀ آنرا برطرف کند. این پژوهش سعیدر پاسخ به این پرسشها دارد که، موقعیت این سنگنگاره بر کدام بخش کوه سرسره بوده و سال ساخت آن چه زمانی است؟ محتوای متن اشعار کتیبۀ پیرامونی آن چیست؟ چه تغییراتی در طول زمان بر این سنگنگاره وارد شده و سرنوشت آن درنهایت چگونه بوده است؟ این پژوهش دارای ماهیت تاریخی-تحلیلی است و از آنجا که قسمت اعظم سنگنگاره از بین رفته متون تاریخی و تصاویر بهعنوان منابع دست اول، راهگشای پرسشهای این پژوهش است؛ درنهایت به کمک منابع دست اول، موقعیت این سنگنگاره بر کوه سرسرۀ شهرری مشخص میشود. نتایج نشان میدهد اشعار کتیبه در مدح و تمجید از فتحعلیشاه است و مادهتاریخ کتیبه، سال ساخت آنرا 1246ه.ق. مشخص میکند؛ سرانجام زمانی بین سالهای 1340 تا 1345ه.ش. در اثر انفجارهای کارخانۀ سیمان ری این سنگنگاره تخریبشده و تنها قطعهای از آن شامل دُم شیر و کتیبههای اطرافش باقی میماند که در محوطۀ موزۀ کارخانۀ سیمان ری نگهداری میشود.
نوع مقاله: پژوهشي |
موضوع مقاله:
میانرشتهای
دریافت: 1402/4/18 | پذیرش: 1402/7/13 | انتشار: 1403/10/1
دریافت: 1402/4/18 | پذیرش: 1402/7/13 | انتشار: 1403/10/1
فهرست منابع
1. - ابریشمی، فرشاد، (1392). گذری بر طهران قدیم. عکاس: غلامحسین ملکعراقی، تهران: خانۀ تاریخ و تصویر ابریشمی.
2. - اورسل، ارنست، (1382). «سفرنامۀ قفقاز و ایران». ترجمۀ علیاصغر سیدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
3. - جکسن، آبراهام؛ ویلیامز، والنتاین، (1387). سفرنامۀ جکسن: ایران در گذشته و حال. ترجمۀ منوچهر امیری و فریدون بدرهای، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
4. - درودیان، سیاوش، (1394). «پژوهشی دربارۀ نقشبرجستۀ ساسانی شهرری». اثر. 36 (71): 66-53. https://journal.richt.ir/athar/article-1-494-fa.pdf
5. - صفینژاد، جواد، (1395). اماکن تاریخی ری. ویرایش: حسین پورشریف و محمدهادی خالقی، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
6. - فریزر، جیمز بیلی، (1364). سفرنامۀ فریزر. ترجمۀ منوچهر امیری، تهران: توس.
7. - فلاندن، اوژن ناپلئون، (1356). سفرنامۀ اوژن فلاندن به ایران. ترجمۀ حسین نورصادقی، تهران: اشراقی.
8. - کرزن، جرج ناتانیل، (1373). ایران و قضیۀ ایران. ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی، ج 1. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
9. - کریمان، حسین، (1345). ری باستان. ج 1. تهران: انجمن آثار ملی.
10. - کورف، فیودور، (1372). سفرنامۀ بارون فیودور کورف. ترجمۀ اسکندر ذبیحیان، تهران: فکر روز.
11. - مصطفوی، سید محمدتقی، (1332). «سرسرۀ فتحعلیشاه و آثار تاریخی دیگر مجاور کارخانۀ سیمان شهرری». اطلاعات ماهانه، 72: 11-10.
12. - مصطفوی، سید محمدتقی، (1375). آثار تاریخی طهران: اماکن متبرکه. ویرایش: میرهاشم محدث، ج 1. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. چاپ دوم.
13. - موثق، بهار، (1397). نگاری ز دارا: (سنگنگارههای فتحعلیشاه قاجار). تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.
14. - موریه، جیمز، (1386). سفرنامۀ جیمز موریه. ترجمۀ ابوالقاسم سری، ج 2. تهران: توس.
15. - میرزاییمهر، علیاصغر، (1394). عبداللهخان. ویرایش: خشایار فهیمی، تهران: پیکره.
16. - نخجوانی، حسین، (1343). مواد التواریخ. تهران: کتابفروشی ادبیه.
17. - هلوینگ، باربارا؛ و رحیمیپور، پاتریسیا، (1395). تهران 50؛ تاریخچۀ نیم قرن حضور باستانشناسان آلمانی در ایران. ترجمۀ حمید فهیمی، تهران: موزۀ ملی ایران.
18. - آلبومخانۀ کاخ گلستان، آلبوم شمارۀ 163.
19. - ساکما، 38736/310
20. - ساکما، 4951216
21. - سازمان نقشهبرداری ایران، عکس هوایی شهرری در سال 1335 و 1345ش.، نقشۀ WGS_1984_ UTM_ Zone-39N
23. - __________. (1960). Encyclopedia of world art. Vol. 11. London: McGraw -Hill.
24. - Abrishami, F., (2012). Passage on old Tehran. Photographed by: Gholamhossein Malek-Iraqi, Tehran: Abrishami’s house of history and image. (in Persian)
25. - Curzon, G. N., (1994). Persia and the Persian question. Translated by: Gholamali Vahid Mazandarani, vol. 1, Tehran: Scientific and Cultural Publications. (in Persian)
26. - Doroodian, S., (2016). “A study about the Sasanian rock relief of Rey”. Athar, 36(71): 53-66. https://journal.richt.ir/athar/article-1-494-fa.pdf (in Persian)
27. - Flandin, E. N., (1977). Voyage en perse. Translated by: Hossein Nursadeghi, Tehran: Ishraghi. (in Persian)
28. - Fraser, J. B., (1985). A Winter's journey from Constantinople to Tehran. Translated by: Manouchehr Amiri, Tehran: Tus. (in Persian)
29. - Golestan Palace album house, album number 163.
30. - Helwing, B. & Rahimipour, P., (2015). Tehran 50: Ein halbes Jahrhundert deutsche Archäologen in Iran. Translated by: Hamid Fahimi, Tehran: National Museum of Iran. (in Persian)
31. - Jackson, A. V. W., (2017). Persia, past and present. Translated by: Manouchehr Amiri and Fereydoun Badrei, Tehran: Scientific and Cultural Publications. (in Persian)
32. - Kariman, H., (1966). Ancient Rey. vol. 1, Tehran: National Art Association. (in Persian)
33. - Ker Porter, R., (1821). Travels In Georgia, Persia, Armenia, Ancient Babylonia. Vol. 1. London: retrieved from: https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.151332/page/n381/mode/2up
34. - Korf, F. F., (1993). Travelogue of Baron Fedor Korf. Translated by: Iskandar Zabihian, Tehran: Fekre Rooz. (in Persian)
35. - Luft, J. P. (2001). “The Qajar rock reliefs.” Iranian studies, 34 (1/4): 31–49. https://www.jstor.org/stable/4311421
36. - Mirzaei-Mehr, A., (2014). Abdullah Khan. Edited by: Khashayar Fahimi, Tehran: Peikareh. (in Persian)
37. - Morier, J. J., (1818). A second journey through Persia, Armenia, and Asia Minor. London: Printed for Longman, Hurst, Rees, Orme, and Brown. https://archive.org/details/secondjourneythr00mori/page/n11/mode/2up
38. ـ Morier, J. J., (2007), A second journey through Persia, Armenia, and Asia Minor. Translated by: Abulqasem Seri, vol. 2, Tehran: Tus. (in Persian)
39. - Movathagh, B., (2017). Negari ze Dara: (Reliefs of Fathali Shah Qajar). Tehran: Research Institute of Cultural Heritage and Tourism. (in Persian)
40. - Mustafavi, S. M., (1953). “Fathali Shah’s slide and other historical monuments adjacent to Rey cement factory”. Monthly information, 72: 11-10. (in Persian)
41. - Mustafavi, S. M., (1996). Historical monuments of Tehran: blessed places. Edited by: Mirhashem Mohaddeth, vol. 1. Tehran: Association of Cultural Artifacts and Treasures, second edition. (in Persian)
42. - Nakhjavani, H., (1964). Chronograms. Tehran: Adabieh bookstore. (in Persian)
43. - Ouseley, W., (1823). Travels in various countries of the East, more particularly Persia. Vol. 3. London: Rodwell and Martin. https://archive.org/details/bub_gb_S29BAAAAcAAJ/page/n197/mode/2up
44. - Orsolle, E., (2012). Le Caucase et la Perse. Translated by: Aliasghar Seyyedi, Tehran: Humanities and Cultural Studies Research Institute. (in Persian)
45. - Price, W., (1825). Journal of the British Embassy to Persia, embellished with numerous views taken in India and Persia, also a dissertation upon the Antiquities of Persepolis. Vol. 1. London: Kingsbury, Parbury and Allen. https://archive.org/details/dli.granth.93267/page/17/mode/2up
46. - Safinejad, J., (2015). Historical places of Rey. Edited by: Hossein Poursharif and Mohammadhadi Khaleghi, Qom: Darol-Hadith Scientific and Cultural Institute. (in Persian)
47. - Schmidt, E. F., (1940). Flights Over Ancient Cities of Iran. Edited by John Albert Wilson And Thomas George Allen. Chicago: University of Chicago Press. https://oi.uchicago.edu/flights-over-ancient-cities-iran
48. - https://www.lookandlearn.com/history-images/YR0462653/Bas-relief-of-Fatali-Shah-in-rock-Persia?t=1&q=fatali+shah
49. - https://collections.lib.uwm.edu/digital/collection/agsphoto/id/21935/rec/6
50. - https://www.flickr.com/photos/kmolkara/51294355257/
51. - https://www.gettyimages.in/detail/news-photo/ragues-shah-fath-ali-at-the-lion-hunting-qajar-low-relief-news-photo/56231491
52. - https://www.gettyimages.in/detail/news-photo/shah-fath-ali-at-the-lion-hunting-qajar-low-relief-ragues-news-photo/56231483
53. - https://www.gettyimages.in/detail/news-photo/shah-fath-ali-at-the-lion-hunting-qajar-low-relief-ragues-news-photo/56231482
54. - https://digitalcollections.nypl.org/items/510d47e2-906b-a3d9-e040-e00a18064a99
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |