مقایسۀ تطبیقی دو مسجد جامع زواره و گناباد براساس تحلیل ساختار فضایی و عملکردی مساجد

هاشم‌‌پور, پریسا; شاهی‌حق, زهرا; صلاحی‌مهر, فرزانه

doi:10.22034/PJAS.8.30.179

EN FA

سال 8، شماره 30 - ( 11-1403 ) سال 8 شماره 30 صفحات 204-179 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.22034/PJAS.8.30.179

Mendeley

Zotero

RefWorks

Hashempour P, Shahihagh Z, Salahimehr F. (2025). A Comparative Comparison of Two Zavareh and Gonabad Jame Mosques Based on the Analysis of the Spatial and Functional Structure of the Mosques. Parseh J Archaeol Stud. 8(30), 179-204. doi:10.22034/PJAS.8.30.179
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-873-fa.html

هاشم‌‌پور پریسا، شاهی‌حق زهرا، صلاحی‌مهر فرزانه.(1403). مقایسۀ تطبیقی دو مسجد جامع زواره و گناباد براساس تحلیل ساختار فضایی و عملکردی مساجد مطالعات باستان‌شناسی پارسه 8 (30) :204-179 10.22034/PJAS.8.30.179

URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-873-fa.html

مقایسۀ تطبیقی دو مسجد جامع زواره و گناباد براساس تحلیل ساختار فضایی و عملکردی مساجد

پریسا هاشم‌‌پور¹

، زهرا شاهی‌حق²

، فرزانه صلاحی‌مهر^*³

1- استاد گروه معماری و شهرسازی، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران.
2- دانشجوی دکتری معماری اسلامی، گروه معماری و شهرسازی، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران.
3- دانشجوی دکتری معماری اسلامی، گروه معماری و شهرسازی، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران. ، f.salahimehr@tabriziau.ac.ir

چکیده: (1028 مشاهده)

معماری مساجد در دوره‌های مختلف دستخوش تحولات گوناگونی بوده و هر دورۀ تاریخی ویژگی‌های خاص خود را نمایان کرده ‌‌است. دورۀ خوارزمشاهی، دوره‌ای تاریخی است که محققان تاریخ معماری، به‌علت کوتاهی این دوره و حملۀ مغول، بعضاً ابنیۀ به‌جا‌مانده از آن‌را در‌شمار آثار سلجوقی یا ایلخانی آورده‌اند. با بررسی نمونه‌های دو دوره می‌توان دریافت، هرچند معماری خوارزمشاهی در استمرار معماری سلجوقی شکل‌گرفته، ولی پیروی کاملی از آن نداشته ‌‌است. هدف پژوهش این است که با بررسی ویژگی‌های مسجد زواره و گناباد به‌عنوان بناهای شاخص دوران سلجوقی و خوارزمشاهی، به شباهت‌های معماری دو مسجد در دو دورۀ متوالی و تفاوت‌های معماری دو مسجد در دو اقلیم مختلف بپردازد. مسجد زواره به‌عنوان نمونۀ مطرح دورۀ سلجوقی در پایتخت سلجوقیان در شهر اصفهان واقع‌شده و مسجد گناباد همانند سایر مساجد خوارزمشاهی در منطقۀ خراسان قرار گرفته است. با مطالعۀ منابع کتابخانه‌ای، مبانی‌نظری به‌‌دست آمد و با استفاده از راهبرد توصیفی-تحلیلی به‌همراه روش مقایسۀ تطبیقی، ساختار فضایی و عملکردی دو مسجد موردتحلیل قرار ‌گرفت. تحلیل تفاوت‌های موجود در دو مسجد، با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای به‌روش استنباطی بررسی شد. براساس یافته‌های پژوهش، معماری دو مسجد، ویژگی‌های مشترکی هم‌چون: اهمیت جبهۀ جنوبی و ایوان‌های آن، نقش انتقال‌دهندۀ میانسرا از اتصال به وصول و استفاده از آجر دارند که در دورۀ سلجوقی و خوارزمشاهی دنبال شده ‌است؛ اما این دو مسجد دارای تفاوت‌هایی در تعداد ایوان‌ها، نحوۀ جانمایی ورودی و شبستان و وجود و عدم وجود گنبدخانه و مناره، می‌باشند؛ در‌واقع، معماری مسجد گناباد به‌لحاظ فضایی و عملکردی، تشابهاتی با مسجد زواره دارد، اما در سازماندهی فضا دارای ویژگی‌های خاص خود است و باوجود مسجد زواره که با استفاده از گنبد و عناصر عمودی ابهتی کم‌نظیر دارد، از شیوۀ دو‌‌ایوانی و فاقد گنبدخانه که در اکثر مساجد خراسان رایج بوده، بهره برده ‌است.

واژه‌های کلیدی: مسجد زواره، مسجد گناباد، ساختار فضایی و عملکردی، مقایسۀ تطبیقی.

متن کامل [PDF 1962 kb] (263 دریافت)

نوع مقاله: پژوهشي | موضوع مقاله: میان‌رشته‌ای
دریافت: 1402/3/29 | پذیرش: 1402/6/2 | انتشار: 1403/12/30

فهرست منابع

1. - اتینگهاوزن، ریچارد؛ و گرابر، الگ، (1379). هنر و معماری اسلامی. ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، انتشارات سمت.

2. - اردلان، نادر؛ و بختیار، لاله، (1391). حس وحدت: نقش سنت در معماری ایرانی. ترجمۀ ونداد جلیلی. تهران: مؤسسۀ علمی پژوهشی علم معمار.

3. - اکبری، پریوش، (1377). «معماری مساجد دورۀ خوارزمشاهی در خراسان». اثر، 19(30): 159-167. http://journal.richt.ir/athar/article-1-171-fa.html

4. - امین‌زاده‌گوهرریزی، بهناز، (1378). «حیاط مسجد: بررسی تاریخی و سیر تحول». مجموعه مقالات معماری مسجد: گذشته، حال، آینده، جلد اول، کاشان: دانشگاه هنر.

5. - آزادی، مصطفی؛ و تقی‌پور، ملیحه، (1396). «مقایسه ساختار فضایی_عملکردی مسجد امام اصفهان و مسجد وکیل شیراز». پژوهش‌های معماری اسلامی، 5(1): 105-123. http://journal.richt.ir/athar/article-1-171-fa.html

6. - بمانیان، محمدرضا؛ پورجعفر، محمدرضا؛ احمدی، فریال؛ و صادقی، علیرضا، (1389). «بازخوانی هویت و انگاره‌های قدسی در معماری مساجد شیعی». شیعه‌شناسی، 8(30): 37-70.

7. - پروند، شادان؛ و تولایی، نوین، (1378). «آشنایی با ویژگی‌های فضایی مکانی مسجد در ایران». مجموعه مقالات معماری مسجد: گذشته، حال، آینده، جلد اول، کاشان: دانشگاه هنر.

8. - پوپ، آرتور آپهام، (1382). معماری ایران. ترجمۀ غلامحسین صدری‌افشار. تهران: اختران.

9. - پورعیدی‌وند، نسرین؛ و اسفنجاری‌کناری، عیسی، (1396). «دگرگونی ورودی دهم(مسجد جامع اصفهان) در گذر زمان». صفه، 27(78): 137-156. https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100411.html?lang=fa

10. - پیرنیا، محمدکریم، (1385). معماری ایرانی. تهران: نشر سروش دانش.

11. - پیرنیا، محمدکریم، (1395). سبک‌شناسی معماری ایرانی. تدوین: غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش.

12. - تابنده‌گنابادی، سلطان حسین، (1379). تاریخ و جغرافیای گناباد. تهران: حقیقت.

13. - حاتم، غلامعلی، (1379). معماری اسلامی ایران در دورۀ سلجوقیان. تهران: جهاد دانشگاهی(ماجد).

14. - حاجی قاسمی، کامبیز، (1383). گنجنامه: فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران. جلد اول، مجموع نویسندگان، تهران: دانشگاه شهید بهشتی و انتشارات روزنه.

15. - حسینی، سید محسن، (1394). مساجد تاریخی خراسان. ویرایش اول، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.

16. - حیاتی، حامد؛ فاخری رئوف، مرضیه؛ کاروانی، بهاره، (1398). «نقش قبله در جهت‌گیری مساجد سنتی شهر دزفول». باغ نظر، 16(70): 49-60. https://doi.org/10.22034/bagh.2019.84964

17. - دری، علی؛ و طلیسچی، غلامرضا، (1397). «کرانمندی و بیکرانی ساختار فضایی معماری اسلامی ایران در مساجد دوران صفوی». پژوهش‌های معماری اسلامی، 6(2): 19-40. http://jria.iust.ac.ir/article-1-1009-fa.html

18. - دهخدا، علی‌اکبر، (1377). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.

19. - ذهبی، نازنین، (1397). «سازماندهی انتظام فضایی در معماری مساجد (نمونۀ موردی: مسجد ساوه)». معماری‌شناسی، 1(6): 69-78. https://memarishenasi.ir/fa/archive.php?pid=153&rid=6

20. - رضایی، الهام، (1392). «تأمّلی در مبانی فکری شکل‌گیری مساجد چهار ایوانه در دورۀ سلجوقی در معماری ایرانی». کیمیای هنر، 2(7): 97-104. http://kimiahonar.ir/article-1-85-fa.html

21. - رضائی‌نیا، عباسعلی، (1400). «صورت ایوان در معماری ایرانی، از آغاز تا سده‌های نخستین اسلامی». مطالعات معماری ایران، 6(11): 125-144. https://jias.kashanu.ac.ir/article_111784.html

22. - زارعی، محمدابراهیم، (1390). «فرومد و مسجد جامع آن». مطالعات باستان‌شناسی، 2(3): 98-128. https://jarcs.ut.ac.ir/article_28858.html?lang=fa

23. - زمانی، عباس، (1349). «مسجد جامع گناباد». هنر و مردم، 92: 6-14.

24. - زمرشیدی، حسین، (1388). مسجد در معماری ایران. تهران: انتشارات زمان.

25. - سجادی، علی، (1375). سیر تحول محراب(جلد اول). تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.

26. - سلطان‌زاده، حسین، (1390). فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

27. - سلطان‌زاده، حسین، (1395). «موقعیت مساجد جامع و ارتباط آن‌ها با سایر فضاهای مهم در شهرهای تاریخی». پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 48(2): 363-376. https://doi.org/10.22059/jhgr.2016.55524

28. - سلطانی‌فرد، هادی؛ و سید‌مرادی، زهره سادات، (1395). «دگرگونی جایگاه مسجد جامع در پیکره بندی فضایی شهر اسلامی، مورد مطالعه: مسجد جامع شهر سبزوار». پژوهش‌های معماری اسلامی، 4(2): 107-123. http://jria.iust.ac.ir/article-1-489-fa.html

29. - سلمانی، امیر؛ رحیمی، محمدحسین؛ و خاک‌زند، مهدی، (1394). «بررسی اهمیت، الویت و اصالت فضا باز در مسجد». پژوهش‌های معماری اسلامی، 3(4): 34-48. http://jria.iust.ac.ir/article-1-352-fa.html

30. - شکفته، عاطفه؛ احمدی، حسین؛ و عودباشی، امید، (1394). «تزئینات آجرکاری سلجوقیان و تداوم آن در تزئینات دوران خوارزمشاهی و ایلخانی». پژوهش‌های معماری اسلامی، 3(1): 84-104. http://jria.iust.ac.ir/article-1-186-fa.html

31. - شیخی، علیرضا؛ و خلوصی‌راد، زینب، (1398). «مطالعه کتیبه‌ها و آرایه‌های تزئینی مسجد جامع خوارزمشاهی گناباد». هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی، 24(3): 77-88. https://jfava.ut.ac.ir/article_73190.html?lang=fa

32. - صالحی‌کاخکی، احمد؛ و عزیزپور، شادابه، (1391). «تأملی در کتیبه‌ها و نقوش مسجد جامع زواره. باستان‌شناسی ایران، 2(2): 97-120. https://nbsh.basu.ac.ir/article_431.html?lang=fa

33. - عظیمی، محمد، (1371). جغرافیای تاریخی مدینه‌السادات زواره. مؤسسه فجر نور.

34. - قاسمی، علی، (1396). نگاهی به هنر و معماری سلجوقیان. تهران: نشر سطر و قلم.

35. - کاتلی، مارگرد؛ و هامبی، لوئی، (1376). هنر سلجوقی و خوارزمی. ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: انتشارات مولی.

36. - کهنمویی، ناهید؛ و پاشایی‌کمالی، فرشته، (1380). «اسلام و معماری مسجد». مقالات دومین همایش بین المللی معماری مسجد-افق آینده، جلداول، تهران.

37. - کیانی، محمدیوسف، (1374). هنر معماری در دوره اسلامی. تهران: انتشارات سمت.

38. - کیانی، محمدیوسف، و همکاران، (1362). مقدمه‌ای بر هنر کاشیکاری ایران. تهران: موزۀ رضا عباسی.

39. - گدار، آندره، (1388). آثار ایران. ترجمۀ ابوالحسن سروقدمقدم. خراسان: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.

40. - لباف‌خانیکی، رجبعلی؛ و صابرمقدم، فرامرز، (1385). مساجد خراسان از آغاز تا دوران معاصر. ویرایش اول، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری.

41. - متدین، حشمت‌اله، (1386). «چهار طاقی گنبددار نقطۀ عطف معماری ایرانی». هنرهای زیبا، (31): 39-46.

42. - محراب‌بیگی، محمدعلی، (1376). «مسجد فرهنگ مردم». هنر، 33: 574- 577.

43. - محمدی، عباسعلی، (1392). «معماری مساجد خراسان در در دوران سلجوقیان». روزگاران، 11(10): 75-90. http://noo.rs/OvLkP

44. - مولوی، عبدالحمید، (1383). آثار باستانی خراسان. تهران: نشر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

45. - نصراللهی، عبدالله (1392). «مسجد جامع زواره؛ معرفی و تحلیل ساختار کالبدی». اثر، 34(62): 87-106. http://journal.richt.ir/athar/article-1-48-fa.html

46. - هیلن‌براند، رابرت، (1376). «پیدایش مساجد سرزمین‌های اسلامی در سده‌های نخستین». ترجمۀ بهاره کیانی، هنر، 33: 446 -479.

47. - هیلن‌برند، رابرت، (1389). معماری اسلامی. ترجمۀ باقر آیت‌الله‌زاده‌شیرازی. تهران: روزنه.

49. - Aazam, Z., (2007). “The Social Logic of the Mosque: A Study in the Relationships between Building Typology and Urban Morphology”. In 6th International Space Syntax Symposium, Istanbul: Turkey.

50. - Akbari, P., (1998). “Architecture of Khwarezmshahi mosques in Khorasan”. Athar, 19(30): 159-167. http://journal.richt.ir/athar/article-1-171-fa.html (in Persian).

51. - Aminzadeh Goharrizi, B., (1999). Mosque courtyard: A historical study and evolution in the collection of mosque architecture articles: Past. present, future. Kashan: Art University (in Persian).

52. - Ardalan, N. & Bakhtiar, L., (2012). Sense of Unity, The Sufi Tradition in Persian Architecture. Translated by: Vandad Jalili. Tehran: Elm-e Memar (in Persian).

53. - Azadi, M. & Taghipour, M., (2017). “Comparison of spatial-functional structure of Imam Mosque in Isfahan and Vakil Mosque in Shiraz”. Quarterly Journal of Islamic Architecture Research, 5(1): 105-123. http://jria.iust.ac.ir/article-1-697-fa.html (in Persian).

54. - Azimi, M., (1992). Historical geography of Medina Sadat Zavareh. Fajrenoor Institute (in Persian).

55. - Bemanian, M., Pourjafar, M., Ahmadi, F. & Sadeghi, A., (2010). “Rereading the identity and sacred ideas in the architecture of Shiite mosques”. Shiite Studies, 8(30): 37-70 (in Persian).

56. - Cutley, P., Humby, L. (1997). Seljuk and Kharazmi art. Translated by: Yaqub Azhand, Tehran: Molly Publications (in Persian).

57. - Dehkhoda, A., (1998). Dictionary. Tehran: University of Tehran (in Persian).

58. - Dorri, A, Talischi, Q. & Jabaran, F., (2018). “Finite and infinite of the spatial structure of Islamic architecture In the mosques of the Safavid era (Case study Sheikh Lotfollah Mosque and Imam Isfahan)”. Journal of Researches in Islamic Architecture (JRIA), 6(2): 19-38. http://jria.iust.ac.ir/article-1-1009-fa.html (in Persian).

59. - Ettinghausen, R. & Alg, G., (2000). Islamic Art and Architecture. Translated by Yaqub Azhand. Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books, Samt Press (in Persian).

60. - Frey, D., (1929). Gotik und Renaissance als Grundlagen der Modernen Weltanschauung. Augsburg.

61. - Ghasemi, A., (2017). A look at Seljuk art and architecture. Tehran: line and pens (in Persian).

62. - Godar, A., (2009). The art of Iran. translated by: Sarvmoghad Moghadam, Mashhad: Astan Quds Razavi Islamic Research Foundation (in Persian).

63. - Golvin, L., (1970). Essay on Muslim religious architecture. Paris: Tomeh.

64. - Haji Ghasemi, K., (2004). Tanzanameh: A Culture of Islamic Architectural Works of Iran. Vol. 1, Authors’ Collection, Tehran: Shahid Beheshti University and Rosena Press.

65. - Hatam, Gh., (2000). Islamic architecture of Iran during the Seljuk period. Tehran: Jahad Daneshgahi (in Persian).

66. - Hayati, H., Fakheriraof, M. & Karvani, B., (2019). “The Role of Qibla in the Orientation of the Traditional Mosques in Dezful City”. The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 16(70): 60-49. https://doi.org/10.22034/bagh.2019.84964 (in Persian).

67. - Hillen Brand, R., (1997). “The Origin of Mosques in Islamic Lands in the first centuries:. Translated by: Bahareh Kiani, Honer Quarterly, 33: 446-479. (in Persian).

68. - Hillen Brand, R. (2010). Islamic architecture. Translated by: Bagher Ayatollahzadeh Shirazi, Tehran: rowzaneh (in Persian).

69. - Hosseini, S. M., (2015). Historical Mosques of Khorasan. First Edition, Mashhad: Islamic Research Foundation (in Persian).

70. - Kahnamuei, N. & Pashaei Kamali, F., (2001). “Islam and architecture Mosque”. Collection of articles of the second international conference on mosque architecture, Tehran: The horizon of Future (in Persian).

71. - Kahnamuei, N. & Pashaei Kamali, F., (2001). “Islam and architecture Mosque”. Collection of papers from the Second International Conference on Mosque Architecture, Horizon of the Future, Tehran: Art University (in Persian).

72. - Kiani, M. Y., (1995). The Art of Architecture in the Islamic Period. Tehran: Samt Press (in Persian).

73. - Kiani, M. Y., (1983). An introduction to the art of tiling in Iran. Tehran: Ministry Of Culture And Islamic Guidance Directorate (in Persian).

74. - Labafkhaniki, R. & Saber Moghaddam, F., (2006). Khorasan Mosques from the Beginning to the Contemporary Era. First Edition, Tehran: Handicrafts and Tourism Cultural Heritage Organization (in Persian).

75. - Mehrabbeigi, M. A., (1997). “Mosque, people’s culture”. Honer Quarterly, (33): 574 – 577 (in Persian).

76. - Mohammadi, A. A., (2013). “Architecture of Khorasan mosques during the Seljuk period”. Roozegaran, 11(10): 75-90. http://noo.rs/OvLkP (in Persian).

77. - Molavi, A., (2003). Antiquities Khorasan. Publication of the Association of Cultural Works and Works. Tehran (in Persian).

78. - Motedayen, H., (2007). “Four domed arches, a turning point in Iranian architecture”. Journal of Fine Arts, 31(31): 39-46 (in Persian).

79. - Nasrollahi, A., (2013). “Zavareh Mosque; Introduction and analysis of physical structure”. Athar, 34(62): 87-106. https://journal.richt.ir/athar/article-1-48-fa.html (in Persian).

80. - Parvand, Sh. & Tawalaei, N., (1999). Familiarity with the spatial features of the mosque in Iran, Collection of mosque architecture articles: Past, present, future (Vol. 1). Tehran, University of Arts (in Persian).

81. - Pirnia, M. K., (2006). Iranian Architecture. Tehran: Soroush Danesh Press (in Persian).

82. - Pirnia, M. K., (2016). Iranian Architectural Stylistics. Tehran: Soroush Danesh Publisher (in Persian).

83. - Pooreidivand, N. & Esfanjary Kenari, E., (2017). “The Adaptation of the Tenth Entrance (Isfahan Jame Mosque) over Time”. Soffeh, 27(3): 137-156. https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100411.html?lang=en (in Persian).

84. - Pope, A. U. M., (2003). Persian Architecture. Translated by: Sadri Afshar, Tehran: Akhtaran (in Persian).

85. - Rezaei, E., (2013). “Relfection on the Fundamental Thoughts behind the Construction of Four-Porch Mosques the Architecture of Saljuqi Dynasty”. Kimiya-ye-Honar, 7 (2): 97-112. http://kimiahonar.ir/article-1-85-fa.html (in Persian).

86. - Rezaeinia, A., (2022). “The Form of IwÄ n in the Context of Iranian Architecture, From the Beginning to the Early Islamic Centuries”. Journal of Iranian Architecture Studies, 6(11): 125-144. https://jias.kashanu.ac.ir/article_111784.html?lang=en (in Persian).

87. - Rodrigue, J. P., Comtois, C. & Slack, B., (2009). The Geography of Transport Systems. University of Management Sciences.

88. - Sajjadi, A., (1996). The evolution of the altar. Tehran: Cultural Heritage Organization (in Persian).

89. - Salehikakhki, A. & Azizpour, S., (2013). “Contemplating the Inscriptions and Motifs of Zavareh Jame Mosque”. Pazhoheshha-ye Bastan shenasi Iran, 2(2): 97-120. https://nbsh.basu.ac.ir/article_431.html?lang=en (in Persian).

90. - Salmani, A, Rahimi, M. H. & Khakzand, M., (2016). “Analysis of the Importance, Priority and Originality of Open Space in the Mosque”. Journal of Researches in Islamic Architecture (JRIA), 3(4): 34-48. http://jria.iust.ac.ir/article-1-352-fa.html (in Persian).

91. - Sheikhi, A. & Kholousiraad, Z., (2019). “Study of the Decoration and manuscriptions of the Kharazmshahi Jami Mosque in Gonabad”. Journal of Fine Arts: Visual Arts, 24(3): 77-88. https://jfava.ut.ac.ir/article_73190.html?lang=en (in Persian).

92. - Shekofteh, A., Ahmadi, H & Oudbashi, O., (2015). “Seljuk Brickwork Decorations and Their Sustainability in Khwarezmid and Ilkhanid Decorations”. Journal of Researches in Islamic Architecture (JRIA), 3(1): 104-84. http://jria.iust.ac.ir/article-1-186-fa.html (in Persian).

93. - Soltanifard, H. & Seyedmoradi, Z. S., (2016). “Transformation of the Grand Mosque Position in the Islamic City Spatial Configuration-Case study: the Grand Mosque of Sabzevar City”. Journal of Researches in Islamic Architecture (JRIA), 4(11). http://jria.iust.ac.ir/article-1-489-fa.html (in Persian).

94. - Soltanzadeh, H., (2011). Entry spaces in the traditional architecture of Iran. Tehran: iranculturalstudies (in Persian).

95. - Soltanzadeh, H., (2016). “Situation of Jameh Mosques and Their Relationship with Other Important Spaces in Historical Cities”. Human Geography Research, 48(2): 363-376. https://doi.org/10.22059/jhgr.2016.55524 (in Persian).

96. - Tabandeh Gonabadi, S. H., (2000). History and Geography of Gonabad. Tehran: Haghighat (in Persian).

97. - Zahabi, N., (2018). “Organizing Spatial Discipline in Mosque Architecture (Case Study of Saveh Mosque)”. Memari Shenasi/ Iranian Journal of Architecture and Urban Planning, 1(6): 69-78. https://memarishenasi.ir/fa/archive.php?pid=153&rid=6 (in Persian).

98. - Zamani, A., (1970). “Gonabad Grand Mosque”. Honaro-mardom, 92: 6-14 (in Persian).

99. - Zarei, M. E., (2012). “Faryomad and the Great Mosque”. Journal of Archaeological Studies, 2(3): 98-128. https://jarcs.ut.ac.ir/article_28858.html?lang=en (in Persian).

100. - Zomarshidi, H., (2009). Mosque in Iranian architecture. Tehran: Zaman Press (in Persian).

ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.