دوره 1، شماره 1 - ( 6-1402 )                   جلد 1 شماره 1 صفحات 0-0 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hashemi S, Rahimi F, Ebrahimian M. The Study and Analysis of Updated Documents on Water Rental Costs in Sultani Mosque in Semnan. Cult Herit Rec Stud 2023; 1 (1)
URL: http://chrs.richt.ir/article-3-1308-fa.html
هاشمی سروش، رحیمی فتانه، ابراهیمیان مجتبی. بررسی و تحلیل اسناد نویافته از مصارف اجاره‌بهای آب در مسجد سلطانی شهر سمنان. مطالعات اسناد میراث فرهنگی. 1402; 1 (1)

URL: http://chrs.richt.ir/article-3-1308-fa.html

بررسی و تحلیل اسناد نویافته از مصارف اجاره‌بهای آب در مسجد سلطانی شهر سمنان
سروش هاشمی1 ، فتانه رحیمی*2 ، مجتبی ابراهیمیان3
1- مدیر پایگاه بافت تاریخی سمنان
2- دانشجوی دکتری رشته باستانشناسی ، parisarahimi.a@gmail.com
3- کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان
چکیده:   (652 مشاهده)
 تقسیم آب در سمنان، بر اساس برخی منابع محلی و اسناد تاریخی، از وجود سامانه­ای منظم و باهویت حکایت دارد که بر اساس چهارچوبی عادلانه، تمامی اراضی کشاورزی و باغات شهر به آن دسترسی داشته‌اند. نظام آبیاری شهر سمنان، به شیوۀ استخری و نوبتی از حق‌آبه­ها، به روایت جغرافی‌نویسان و مورخین از قرن چهارم هجری متداول بوده است؛ اما از نیمۀ دوم قرن هفتم به بعد، حساب و کتاب­هایی برای پخش آب در سمنان ایجاد شد که به عالمی سمنانی با نام «شیخ علاءالدوله سمنانی» (۶۵۷- 736 هجری قمری) نسبت داده شده است. در زمان قاجار نیز تقسیم آب بر اساس مدارک و اسناد دوره‌های تیموری و صفوی همچنان ادامه داشته است. در این دوران، آب در سمنان چهره­ای فرهنگی­تر داشته و بر اساس فعالیت­های روزمره انسانی، گاه به عنوان دستمزد نیز محسوب می‌شده است. در نتیجه، اشخاصی که به عنوان صاحبان آب ملکی به شمار می‎رفتند، می‌توانستند آب را به مصارف مختلفی چون خرید و فروش و شرب مزروعات خود برسانند. آنچه در این پژوهش مورد ارزیابی قرار می­گیرد، اسناد متعلق به دورۀ قاجار است که مرتبط با اسناد شرعی مردم سمنان بوده که آب به مثابه عنصری گرانقدر و با ارزش در مناسبات اجتماعی به عنوان دستمزد، پاداش یا مهریه بانوان این خطه محسوب می‌شده است. این موضوع، در عین حال، با بهره‌گیری از شاخص­ها و شیوه آب­رسانی و تقسیم‌بندی دقیقی بوده که بیانگر ارزش بالای فرهنگی و حیاتی آب است. بررسی این اسناد نشان‌دهنده این موضوع است که «آب»، به عنوان کالایی ارزشمند و نادر، دارای ارزشی معادل پول رایج زمان خویش بوده و به عنوان حق‌الزحمه اعمال مذهبی، ازدواج، اعمال نیک و انسانی و... قابل تبادل بوده است.
واژه‌های کلیدی: آب، حق‌الزحمه، سمنان، اِسه، اسناد، قبض‌الواصل، اجاره‌نامه، سیدعلی‌اکبر.
متن کامل [PDF 4625 kb]   (864 دریافت)    
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: اسناد و مدارک تاریخی
دریافت: 1401/12/1 | پذیرش: 1402/4/25 | انتشار: 1402/6/15
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.