مجموعه تاریخی قلعه یزدگرد در منطقۀ «بانْ زرده» در شهرستان دالاهو و در استان کرمانشاه واقع شده است. قلعه یزدگرد که در واقع اطلاق جز بر کل است، تنها نام یکی از دژهای تأسیسات دفاعی گسترده در این مجموعه باستانی است. از جمله آثار شاخص دیگر این مجموعه، «جای دار» و «گچگنبد» (محوطه میدان) است. شرق شناسانی چون «سر هنری کرسویک رولینسن» و «کلنل چریکوف» پیش از کاوشهای قلعه یزدگرد به سرپرستی کیل این مجموعه را دیده بودند. ادوارد ج. کیل که پیش از انجام کاوشهایش در این باستانگاه، تاریخ سدۀ پنجم م.، دورۀ ساسانی، را برای آن پیشنهاد کرده بود پس از نخستین فصل کاوشاش به این نتیجه رسید که بخش عمدۀ آثار مجموعۀ قلعه یزدگرد از اواخر دورۀ اشکانی است. با همۀ اینها، این مجموعه شامل آثاری از دورۀ اشکانی، ساسانی و اسلامی است. کاوش های کیل، که در این مقاله با نام «هیئت مشترک» موسوم است، با وقوع انقلاب متوقف شد؛ اما بهدلیل اینکه آثار کشفشده همچنان از اهمیت و جایگاه ویژهای در ایران دوره اشکانی برخوردار است؛ هیئت ایرانی در سال 1386 کاوش در این محوطه را از سرگرفت. این نوشتار به بررسی و ارائه دستاورده های کاوش های باستان شناختی در محوطه گچ گنبد غربی می پردازد. همچنین به بررسی ویژگی های معماری آن و توصیف و بازسازی احتمالی آن، و افزون بر این، پیش از جمع بندی و نتیجه گیری، مقایسه ای میان ساختارهای کشف شدۀ واحدهای 1تا8 خواهد کرد.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
اموال فرهنگی دریافت: 1399/4/14 | پذیرش: 1398/1/10 | انتشار: 1398/1/10