دوره 42، شماره 4 - ( زمستان 1400 )                   جلد 42 شماره 4 صفحات 630-606 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Shekofteh A, Bahadori S, Qaemimoqaddam A, Charesaz M. (2022). Study on Decay Patterns of the Stone Reliefs of the Tāq-e Bostān Historical-Cultural Site. Athar. 42(4), 606-630.
URL: http://athar.richt.ir/article-2-812-fa.html
شکفته عاطفه، بهادری سپهر، قائمی مقدم عباسعلی، چاره ساز محسن. مطالعه الگوهای تخریبِ نقوش برجسته‌ سنگی در محوطه تاریخی-فرهنگی تاق‌ بستان فصلنامه علمی اثر 1400; 42 (4) :630-606

URL: http://athar.richt.ir/article-2-812-fa.html


1- دکتری مرمت آثار تاریخی و فرهنگی، گروه مرمت آثار تاریخی و فرهنگی، دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران ، shekofte.as@gmail.com
2- کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی و فرهنگی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده:   (2882 مشاهده)

محوطه تاریخی-فرهنگی تاق‌ بستان در دیوارۀ رشته‌کوه‌های پرآو-بیستون قرار گرفته است. این محوطه از دوران ساسانی باقی مانده است که شامل سه بخش اصلی از نقش‌ برجسته‌های سنگی با نام‌های متداول تاق بزرگ، تاق کوچک و نقش اردشیر دوم است. این آثار از زمان خلق (دوره ساسانی) تا کنون دائماً در معرض عوامل محیطی بوده‌اند و تخریب‌های رخداده در سطوح آن کمتر بررسی شده‌اند. بدین سبب در این پژوهش با هدف بررسی الگوهای تخریبِ نقوش برجستۀ سنگی، الگوهای تخریب از طریق مشاهده و بررسی میدانی و به روش ماکروسکوپی شناسایی شدند. در بررسی‌های انجام‌ شده معلوم گشت که رسوبات سطحی به‌ طور گسترده (عمدتاً در تاق بزرگ) در تنالیته رنگ‌های روشن تا نارنجی و قهوه‌ای و حتی سیاه، سطح نقوش برجسته را پوشانده‌اند، به‌ طوری که ظرافت‌های نقوش ساسانی از دید عموم مخفی مانده است.
در ضلع غربی تاق بزرگ این رسوبات سطحی باعث مخدوش شدن بخش اعظمی از نقش برجسته‌ها (خصوصا صورت ندیمان و همراهان شاه) به شکل پوسته‌های زمخت شده‌اند. تاق کوچک و نقش اردشیر دوم، کمتر تحت‌تأثیر رسوبات انحلالی قرار گرفته‌اند؛ زیرا رسوبات در تاق بزرگ عمدتاً در اثر خروج آب از کانال‌های طبیعیِ موجود در زیر تاق نشأت گرفته و در اثر جاری شدن آب در بین نقوش، مواد معدنی محلول در آن به شکل پوسته‌ای رسوب کرده‌اند. در نقش درخت زندگانی نقش فرشته و دیواره‌های ضلع شرقی و غربی تاق کوچک و نقش اردشیر دوم اثراتی از فعالیت میکروارگانیزم‌ها و بقایای باکتریایی مشاهده می‌شود. خوردگی حفره‌ای در اثر فعالیت گلسنگ در این نواحی موجب مخدوش و ناهموار شدن سطح شده است. همچنین سیمان‌های مرمتی بکار رفته جهت پَرکردن درزه‌های صخره، باعث شکل‌گیری شوره‌هایی در نواحی اطراف خود شده‌اند. بنابراین از مطالعه الگوهای تخریب معلوم گشت که جریان آب در بین نقش‌ برجسته‌ها و انحلال رخ‌ داده توسط این جریان در کنار فعالیت میکروارگانیزم‌ها و مداخلات نادرست پیشین، از مهم‌ترین عوامل مخدوش‌کننده سطوح نقش‌برجستۀ سنگی تاق‌بستان هستند.

متن کامل [PDF 4516 kb]   (1388 دریافت)    

✅ در این پژوهش با هدف بررسی الگوهای تخریبِ نقوش برجستۀ سنگی، الگوهای تخریب از طریق مشاهده و بررسی میدانی و به روش ماکروسکوپی شناسایی شدند. در بررسی‌های انجام‌ شده معلوم گشت که رسوبات سطحی به‌ طور گسترده (عمدتاً در تاق بزرگ) در تنالیته رنگ‌های روشن تا نارنجی و قهوه‌ای و حتی سیاه، سطح نقوش برجسته را پوشانده‌اند، به‌ طوری که ظرافت‌های نقوش ساسانی از دید عموم مخفی مانده است.


نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: حفاظت و مرمت
دریافت: 1400/3/24 | پذیرش: 1400/8/27 | انتشار: 1400/11/13

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.