دوره 42، شماره 1 - ( بهار 1400 )                   جلد 42 شماره 1 صفحات 81-62 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Sattarnezhad S, Rahmatpour M, Jaleh Aghdam J. (2021). Preliminary Report of Archaeological Excavation of Kaboud - Circular Site of Maragheh (East Azerbaijan, Iran). Athar. 42(1), 62-81.
URL: http://athar.richt.ir/article-2-684-fa.html
ستارنژاد سعید، رحمت پور محمد، ژاله اقدم جواد. گزارش مقدماتی کاوش باستان‌شناختی محوطۀ کبود - مُدَوَّر مراغه (آذربایجان‌ شرقی، ایران) فصلنامه علمی اثر 1400; 42 (1) :81-62

URL: http://athar.richt.ir/article-2-684-fa.html


1- دانشجوی دکتری، گروه باستان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران ، saeidsattarnejad@yahoo.com
2- کارشناسی ارشد هنر، دانشکده هنر و معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3- کارشناس باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
چکیده:   (3329 مشاهده)

مراغه از لحاظ پیشینه، یکی از شهرهای کهن آذربایجان ایران است. با این ‌حال از نظر باستان‌ شناختی مورد بی‌توجهی قرار گرفته و اطلاعات موجود دربارۀ پیشینۀ استقرار در بافت آن بسیار محدود است. شواهد باستان‌شناختی به‌ دست‌آمده از اطراف شهر مراغه، وجود آثاری از دوره‌های مختلف فرهنگی (پارینه‌ سنگی قدیم و میانی تا اسلامی) را نشان می دهد. بر همین اساس نتایج کاوش‌های باستان‌شناختی در بافت تاریخی مراغه نیز، می‌تواند اطلاعات باارزشی از پیشینۀ استقرار، توسعه و گسترش کالبدی آن در دوره‌های مختلف داشته باشد. پژوهش حاضر نتایج فصل دوم کاوش باستان‌شناختی محوطۀ کبود - مدور است. در این پژوهش نگارندگان بر اساس نتایج حاصل از یک فصل کاوش باستان‌شناختی و با تکیه بر منابع مکتوب دوران اسلامی و به روش توصیفی - تطبیقی و تحلیلی - تاریخی به دنبال پاسخ به پرسش‌های زیر هستند: ۱- بر اساس نتایج کاوش باستان‌شناختی، پیشینۀ استقرار در این محوطه به چه دورانی باز می گردد؟ ۲- مهم‌ترین یافته‌های فرهنگی به دست‌ آمده از کاوش باستان‌ شناختی محوطۀ کبود - مدور چیست و این داده‌ها تا چه اندازه قابل انطباق با منابع مکتوب است؟ نتایج کاوش ترانشه‌ها مشخص کرد در این محوطه، شواهدی از استقرار دائم (احتمالاً اشکانی) تا معاصر وجود دارد. همچنین مطالعۀ تطبیقی داده‌های کاوش با توصیفات منابع مکتوب دوران اسلامی، نشان می‌دهد که این محدوده در دوران سلجوقی با عنوان قسمتی از محلۀ «قُضات» شناخته می‌شد و دارای بناهایی چون مدرسه، مسجد و مقابر اتابکان سلجوقی به‌خصوص مقبره مستر شد بالله خلیفه عباسی بوده است. نتایج دیگر پژوهش نشان می‌دهد که تعداد برج‌ مقبره‌ها در این محدوده ۵ عدد بوده که قابل انطباق با موقعیت پنج‌ گنبدان اشاره شده در منابع مکتوب است.

متن کامل [PDF 2065 kb]   (1863 دریافت)    

✅ مراغه از لحاظ پیشینه، یکی از شهرهای کهن آذربایجان ایران است. با این ‌حال از نظر باستان‌ شناختی مورد بی‌توجهی قرار گرفته و اطلاعات موجود دربارۀ پیشینۀ استقرار در بافت آن بسیار محدود است. شواهد باستان‌شناختی به‌ دست‌آمده از اطراف شهر مراغه، وجود آثاری از دوره‌های مختلف فرهنگی (پارینه‌ سنگی قدیم و میانی تا اسلامی) را نشان می دهد.


نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: باستان شناسی و تاریخ هنر
دریافت: 1399/12/12 | پذیرش: 1400/1/29 | انتشار: 1400/2/15

فهرست منابع
1. Abdi, S., & Morteza, V. (2016). Study and comparison of Bakhtak Castle Leylan pottery with neighboring areas, In: Proceedings of the Conference on Pottery and Archeology, by Hossein Alizadeh, Islamic Azad University, Middle Branc, 584-594.
2. Allan, J. W., & Ashmolean Museum (Oxford), (1971). Medieval Middle Eastern Pottery. Oxford: Ashmolean Museum.‏
3. Bier, C. (2012). The decagonal tomb tower at Maragha and its architectural context: lines of mathematical thought. Nexus Network Journal, 14(2), 251-273.‏ [DOI:10.1007/s00004-012-0108-6]
4. Al-Baladhuri, A. (1988). Futuh al-Buldan, translated by Mohammad Tavakol, Tehran, Silver Publications.
5. Chubak, H. (2012). Pottery of the Islamic period of the ancient city of Jiroft. Archaeological studies, (4)1, Serial Number 5, 83-112.
6. Danti, M. (2004). The Ilkhanid Heartland: Hasanlu Tepe (Iran) Period I, Hasanlu Excavation Reports 2. Philadelphia: University of Pennsylvania Museum.‏
7. De Morgan, J. (1904). Mission Scientifique en Perse (Vol. 4). Leroux.‏
8. Fehérvári, G. (1998). Pottery of the Islamic world: in the Tareq Rajab Museum. IB Tauris & Company Limited.‏
9. Ghandgar, J. (2003). Archaeological excavations report of Zahhak Castle, Tabriz: Cultural Heritage and Tourism.
10. Godard, A. (1934). Les monuments de Marāgha (No. 9). E. Leroux.‏
11. Haddon, R. A. W. (2011). Fourteenth century fine glazed wares produced in the Iranian world, and comparisons with contemporary ones from the Golden Horde and Mamlūk Syria/Egypt (Doctoral dissertation, SOAS, University of London).‏
12. Hamawi, Y. (1947). Mu'jam ul-Buldān, Tehran: Cultural Heritage and Tourism Publications.
13. Hemmati Azandariani, I., Khaksar, A., & Shabani, M. (2016). Study and analysis of pottery of the Islamic period, Saman Malayer underground architecture complex, Archaeological Research, (7)13, 189 - 206.
14. Hindushah I. (1979). The Experiences of Saif, edited by Abbas Iqbal Ashtiani, Tehran: Tahoori.
15. Ḥudūd al-ʿĀlam (2002). Revised by: Mohaqeq Yusuf Hadi, Cairo: Publisher of the Cultural Publishing House.
16. Ibn Fuvati, A. (1996). Al-Adab Association in the Dictionary of Titles, Tehran: Farhang va Ershad Publications.
17. Ibn Ruste, A. (1892). Al-aalagh al-Nafsiyah, Beirut: Dar Sader.
18. IbnKhordad Beh, O. (1889). Masalek va Mamalek, Beirut: Dar Sader Publications.
19. Khwandmir, Gh. (2001). History of Habib Al-Seir fi akhbare afrad al-bashar, Volume II, under the supervision of Mohammad Dabirsiyaghi, Tehran: Asatir.
20. Kleiss, W. (1969). Berich Uber zwei Erkundungsfahrten in Nordwest-Iran. Archaeologische Mitteilungen Aus Iran, 1, 54.‏
21. Kleiss, W. (1970). Zur topographie des Partherhanges in Bisutun.‏
22. Kleiss, W. (1973). Qal'eh Zohak in Azerbaidjan. AMI, NS, 6, 163-88.‏
23. Kroll, S., & Kleiss, W. (1979). Bastam I. Ausgrabungen in den urartäischen Anlagen 1972-1975.‏
24. Lestering, G. (1998). Historical Geography of the Eastern Caliphate, translated by Mahmoud Erfani, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
25. Mahjoor, F., & Sedighiyan, H. (2009). Study of Islamic pottery in Meshkinatepe Parandak area in Markazi province, Payam Bastan Magazine, (6)12, 120-105.
26. Mohammadi, M., & Shabani, M. (2016). An Introduction and Analyses of Islamic Pottery of Zino-Abad, Bahar County, Hamadan Province. Pazhoheshha-ye Bastan shenasi Iran, 6(11), 135-150.
27. Morgan, P. H. (2005). Change and continuity in IÌ "l-KhaÌ "nid Iran: the ceramic evidence (Doctoral dissertation, University of Oxford).‏
28. Morvarid, Y. (1981). Maragheh (Afrazeh River), Tehran: Ouhadi.
29. Mostofi, H. (2002). Nozhat al-Qulub, edited by Mohammad DabirSiyaghi, Qazvin: Hadith Emrooz Publications.
30. Nasir al-Din al-Tusi, M. (1989). Ilkhani Tansukhnameh, Mohasses Mohammad Taghi Modarres Razavi, Tehran: Information.
31. Qazvini, Zakaria I. (1995). Al-Ebad Akhbar al-Balad, translated by Mirza Jahangir Qajar, Tehran: Amirkabir Publications.
32. Sattarnejad, S., Parvin, С. & Hendiani, E. (2020). Chronology of the Historical Context of Maragheh City Based on Archaeological Exploration and Historical Written Sources. Краткие сообщения Института археологии, (260), 397-406.
33. Sattarnezhad, S., Hajizadeh K, Rezaloo R, Maroufi E. (2020). Classification and Analysis of Troglodytic Architecture, Man-made Cave, in the county of Maragheh. JHRE. 39 (170), 53-66.
34. Sharahi I., & Sedighian, H. (2019). Archaeological Investigation of Medieval Islamic Potteries from Troglodytic Structure of Tahigh, Khomein. Parseh J Archaeol Stud. 3 (8), 141-158. [DOI:10.30699/PJAS.3.8.141]
35. Solecki, R. (1999). Archaeological Surveys in West Azerbaijan, Collection of Archaeological and Artistic Articles of Iran 32 Articles in Honor of Ezatullah Neghaban, Authors Sadegh Malek Shahmirzadi, Yousef Majidzadeh, Abbas Alizadeh, Tehran: University Press.
36. Treptow, T., & Whitcomb, D. S. (2007). Daily Life Ornamented: The Medieval Persian City of Rayy. Oriental Institute of the University of Chicago.‏
37. Varjavand, P. (2005). Excavtion at Maragheh Observatory, Tehran: Amirkabir.
38. Velayati, R. )2017.( Report on the excavation of the Islamic historical city of Ojan: the first chapter of the excavation of the royal citadel, Tehran: Archaeological Research Institute
39. Yazdanfar, S, Naserdoust; Z., Zarabi Al-Hosseini, M. (2016). An Introduction to the Housing Pattern of Maragheh According to Lifestyle over Time, Tehran: University of Tehran.
40. Zarei, M. (2012). Final Report of Archaeological Excavation in Dargazin Islamic Period, Cultural Heritage Archive.
41. Zarei, M., Khaksar, A., Motarjem, A., Amini, F., Dini, A. (2015). Survey and Study of Ilkahanid Pottery from Archaeological Excavations in Arzanfood. Journal of Archaeological Studies, 6(2), 73-90.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.