1- دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر ایران
2- دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنرایران ، Razeghi@art.ac.ir
چکیده: (1453 مشاهده)
هنرکاشیکاری یکی از مهمترین و فراوانترین آرایههای معماری دوران اسلامی است، اوج هنر کاشیکاری از قرن هشتم ه .ق. آغاز میشود و در دوران قاجار با ورود آرایههای فرنگی به هنر و معماری ایران همچنان شکوفایی و استفاده فراوان از کاشی در بناهای تاریخی را شاهد هستند، بههمیندلیل هنر کاشیکاری جایگاه ویژهای در معماری ایران دارد. با توجه به اهمیت هنر کاشیکاری در ایران، طبیعتاً حفاظت و مرمت این دسته از آرایهها دارای اهمیت و حساسیت ویژهای است. در حفاظت و مرمت آرایههای کاشیکاری، همانند بسیاری از آرایههای دیگر یک چارچوب کلی برای مرمت اینگونه اثر تدوین نشده است و بههمیندلیل در مورد مرمت آرایههای کاشیکاری هم رویکردهای مرمتی متفاوت قابل احصاء است؛ بدفهمی از متن و طرح، کمتوجهی به رنگ، عدم توجه به تقارن و نسبتها و دیگر موارد، منجر به بروز اشتباهاتی در آرایههای کاشیکاری شده است. هدف این پژوهش، بررسی سیر تحول رویکردهای حفاظت و مرمت بهویژه آرایههای کاشیکاری و نقد مرمتهای صورت پذیرفته برمبنای نظریههای مدون و طبقهبندی انواع مداخلات کاشیکاری پیش رفته است. مرمتهای پیشین چگونه و با چه رویههایی انجام شده است؟ رویکردهای جدید برای پیشگیری از بروز مرمتهای اشتباه در آرایههای کاشیکاری مشتمل بر چه وجوهی هستند؟ در این پژوهش بهطور کلی به مرمتهای کاشیکاری و بهطور خاص به مرمت شش بنای متفاوت با چهارکارکرد متفاوت پرداخته خواهد شد. روش انتخابی برای این پژوهش، تحلیل نقادانه مرمتها در راستای درک ماهیت مرمت این گونه آرایهها است. روش پژوهش این مقاله از نوع کیفی و تحلیل تجربه، روشهای گردآوری اطلاعات، مشتمل بر مطالعات میدانی، رجوع به منابع متعدد و مطالعات کتابخانهای بوده و از نظر هدف کاربردی است. از یافتههای پژوهش؛ عدم تدوین کلی، کمتوجهی به نظریههای حفاظت و مرمت و مبانی زیباشناختی، بیتوجهی به فرهنگ بومی و عدم درک اثر توسط مرمتگر از مواردی هستند که باعث شده مرمتهای اشتباه در آرایههای کاشیکاری قابل احصاء باشد. نتایج پژوهش؛ مداخلات منجر به اشتباه در آرایههای کاشیکاری، تغیییراتی را در فرم و محتوایی آرایهها به وجود میآورد و میتوان این مداخلات را به تغییرات هندسی، مفهومی و فنی طبقهبندی کرد.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
پژوهش های مرتبط با میراث فرهنگی دریافت: 1402/7/17 | پذیرش: 1403/2/3 | انتشار: 1403/7/15