گروه مرمت بناهای تاریخی، دانشکده باستان شناسی و مرمت، دانشگاه هنر شیراز، ، M_shirvani@shirazartu.ac.ir
چکیده: (890 مشاهده)
مسجد بهعنوان یکی از نمادهای مهم فرهنگی- اجتماعی در ایران تحت تأثیر نگرشهای حکومتی، با تغییرات متنوعی در ساختار و تزیینات روبهرو شده است. از مساجد مهم زندیه در شیراز مسجد وکیل است که با تزیینات کاشی هفت رنگ و معرق آراسته شده و برخی تزیینات کاشی هفت رنگ آن در دوره قاجار مرمت شده است. هدف، بررسی جایگاه سنتهای محلی زندیه در مرمت کاشی هفت رنگ مسجد در دوره قاجار است و بهدنبال پاسخ به این سؤال که آیا دیدگاه فرهنگی دوره قاجار در مرمت تأثیری داشته و یا همان سنتهای محلی زندیه دنبال شده است. روش پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی و پیمایشی است. نتایج بیان میدارد که نقوش در کاشی هفت رنگ در دوران زند تحت تأثیر دیدگاه قومی- ایلیاتی زندیه و برخی سنتهای دوره صفویه طراحی شده و با سادگی و آراستگی همراه است که طرحها بهصورت تجریدی و انتزاعی ترسیم شدهاند اما در تعمیرات صورت گرفته در دوره قاجار در مسجد وکیل که عمدتاً در دوره ناصرالدین شاه و فتحعلی شاه انجام پذیرفته است دیده میشود که طرح و رنگ در برخی بخشها تغییر یافته و از نقوشی مانند گلدانی، پرنده و منظرهپردازی و رنگ صورتی در مرمتها استفاده شده است. نقوشی که در دوران زندیه مرسوم نبوده و در مسجد استفاده نشده است. بنابراین میتوان گفت تفاوت تأثیر دیدگاه تغییر یافته قاجاریه در مرمتهای صورت پذیرفته وجود دارد و پایبندی به سنتهای محلی دوره زندیه در مرمتهای دوران قاجار کمتر دیده میشود.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
پژوهش های مرتبط با میراث فرهنگی دریافت: 1402/10/25 | پذیرش: 1402/10/27 | انتشار: 1403/7/15