1- دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران ، hossein.vahedi20@Gmail.com
2- کارشناس ارشد باستانشناسی، پژوهشگر آزاد
3- دانشجوی دکتری، گروه باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی، شهر تهران، ایران
چکیده: (2966 مشاهده)
مطالعات قومباستانشناسی امروزه یکی از ارکان اصلی پژوهشهای باستانشناسی است و اهمیت زیادی دارد. قومباستانشناسی با بهکارگیری روندهایی شروع به تطبیق و مقایسۀ یافتههای ایستای باستانشناسی و یافتههای پویای مردمشناسی، بسط و ربط دادن آنها باهم و شرایط محیطی میکند و از مطالعۀ این فرایند بهمنظور شناخت هرچه بهتر جوامع انسانی در گذشته کمک میگیرد. جنوبشرق ایران یکی از مناطق حائز اهمیت در تعاملات فرهنگی با مناطق درۀ سند، بینالنهرین، فلات ایران و نوار ساحلی جنوب ایران بوده است؛ این منطقه بهدلیل دارابودن اقلیمی مرطوب و حارهای، کوهستانهای صعبالعبور و صحراهای خشک به هندوستان کوچک مشهور است. پژوهش پیش رو در منطقۀ سفیدکوه واقع در شهرستان نیکشهر، بخش بنت استان سیستانبلوچستان انجام شده است. این منطقه سکونتگاه جوامعی با الگوی استقراری نیمهیکجانشین در قالب دهکدههای پراکنده و منسجم با الگوی قرارگیری خاص در کنار رودخانهها یا دشتهای میانکوهی است که از الگوی معماری مدور، بیضی بهطور منسجم و راستگوشه به صورت محدود تبعیت میکند. الگوی معیشت این جوامع بسیار گسترده است و برمبنای کشاورزی، باغداری، دامداری، شکارگری، گردآوری غذا، تجارت و کارگری استوار است و از الگوهای فرهنگی و اقتصادی و مناسبات سیاسی و اجتماعی منحصربهفردی پیروی میکنند که به دوران پیشازتاریخ شباهت دارد. دو هدف مجزا و البته مرتبط در این پژوهش موردنظر قرار گرفت: مرحلۀ اول، بررسی و شناسایی محوطههای باستانی منطقه و مرحلۀ دوم، بررسی مردمشناسی جوامع زندۀ کنونی. در این پژوهش تداوم الگوهای استقراری جوامع مورد مطالعه و نیز شناسایی و ثبت تمامی الگوهای زیستی و فرهنگی استقرارهای زنده در منطقۀ سفیدکوه مکران (بلوچستان) بررسی شد. در نهایت، با بهکارگیری رویکردهای قومباستانشناسی میزان شباهت و تفاوت جوامع موردنظر با جوامع پیشازتاریخ (منحصراً فراپارینه سنگی، نوسنگی، مس و سنگ) سنجیده شد که نهایتاً منجر به آگاهی بهتر از فرهنگهای باستانی و خاص منطقه شد.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
اموال فرهنگی دریافت: 1398/4/14 | پذیرش: 1398/7/10 | انتشار: 1398/7/10