دوره 4، شماره 1 - ( 3-1403 )                   جلد 4 شماره 1 صفحات 83-59 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ https://doi.org/10.22034/4.1.6

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sarlak S. Qom Plain in the Early Bronze Age. Archaelogy 2024; 4 (1) : 4
URL: http://archj.richt.ir/article-10-1717-fa.html
سرلک سیامک. دشت قم در عصر مفرغ قدیم. مجله باستان‌شناسی. 1403; 4 (1) :59-83

URL: http://archj.richt.ir/article-10-1717-fa.html

دشت قم در عصر مفرغ قدیم
سیامک سرلک*
پژوهشکده باستان‌شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. ، siamaksarlak88@gmail.com
چکیده:   (728 مشاهده)
دشت قم، تقریباً هم‌زمان با عصر مفرغ قدیم، غالباً تحت تأثیر دو پدیدۀ فرهنگی شاخص و توسعه‌یافته، یعنی فرهنگ آغازعیلامی (کمابیش همزمان با عصر مفرغ قدیم I) و فرهنگ ماوراء قفقاز قدیم یا کورا-ارس (تقریباً هم‌زمان با عصر مفرغ قدیم II) قرار داشته است. این دو پدیده به‌ویژه از منظر گسترش جغرافیایی در چشم‌اندازهای متنوع طبیعی، از توسعه‌یافته‌ترین فرهنگ‌های عصر مفرغ قدیم در آسیای جنوب‌غربی به‌شمار می‌روند. در حوزۀ فلات مرکزی مدارک نسبتاً قابل‌توجهی دال بر توسعۀ فرهنگ آغازعیلامی ارائه شده است. نتایج پژوهش‌های اخیر نیز توسعۀ آغاز عیلامی در فلات ایران را بسیار فراتر، از یک سو تا شمال‌غرب و از سوی دیگر تا شرق و شمال‌شرق ایران نشان می‌دهد. توسعۀ فرهنگ ماوراء قفقاز قدیم نیز بر پایۀ مدارک موجود از خاستگاه آن در منطقۀ قفقاز و شرق آناتولی، لوانت، تا شمال‌غرب و غرب ایران و مناطقی از حوزۀ فلات مرکزی از جمله دشت قم شناسایی و مطالعه شده است. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی دشت قم، جنوبی‌ترین محدودۀ توسعه این فرهنگ در فلات ایران است که تاکنون شناسایی شده است. در توالی لایه‌نگاری محوطۀ قلی‌درویش، دورۀ II معرف آغازعیلامی و دوره IIIA نشانگر توسعۀ برخی عناصر فرهنگی ماوراء قفقاز قدیم در این محوطه است. اخیراً در ناحیۀ کوهستانی جنوب دشت قم، در روستای خاوه یک گورستان با سنت تدفین فرهنگ ماوراء قفقاز قدیم شناسایی شد. مطالعۀ ماهیت و عناصر هویتی دو پدیدۀ آغازعیلامی و ماوراء قفقاز قدیم، ارتباط این دو پدیده با هم و مطالعۀ بقایای فرهنگی ماوراء قفقاز قدیم در دو بستر باستان‌شناسی متفاوت (استقرار و گورستان) اما مرتبط، موضوع این نوشتار است.
شماره‌ی مقاله: 4
واژه‌های کلیدی: عصر مفرغ، محوطه قلی‌درویش، گورستان یوسف خان خاوه، فرهنگ ماورائ قفقاز قدیم/کورا-ارس، فرهنگ آغاز عیلامی
متن کامل [PDF 1736 kb]   (269 دریافت)    
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: پیش از تاریخ
دریافت: 1403/1/19 | پذیرش: 1403/3/27 | انتشار: 1403/3/31
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.