دوره 4، شماره 2 - ( 6-1403 )                   جلد 4 شماره 2 صفحات 44-31 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.22034/4.2.31

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sołtysiak A, Fetner R A, Vahdati A A, Biscione R. Between the mountains and the desert: isotopic evidence of alluvial fan subsistence at Tepe Chalow; an early urban center in NE Iran. Archaelogy 2024; 4 (2) : 2
URL: http://archj.richt.ir/article-10-1708-fa.html
سولتیسیاک آرکادیوش، فتنر رافال، وحدتی علی اکبر، بیشونه رافائله. بین کوهستان و کویر: شواهد ایزوتوپی از نظام معیشت مخروط‌افکنه در تپه چلو، یک مرکز شهری اولیه در شمال‌شرق ایران. مجله باستان‌شناسی. 1403; 4 (2) :31-44

URL: http://archj.richt.ir/article-10-1708-fa.html

بین کوهستان و کویر: شواهد ایزوتوپی از نظام معیشت مخروط‌افکنه در تپه چلو، یک مرکز شهری اولیه در شمال‌شرق ایران
آرکادیوش سولتیسیاک1 ، رافال فتنر1 ، علی اکبر وحدتی*2 ، رافائله بیشونه3
1- گروه باستان شناسی زیستی، دانشکده باستان شناسی دانشگاه ورشو، لهستان
2- اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان شمالی، بجنورد ، vahdatiali@yahoo.co.uk
3- مؤسسۀ فناوری های کاربردی در میراث فرهنگی، شورای تحقیقات ملی ایتالیا، رم.
چکیده:   (630 مشاهده)
فرایند شهرنشینی در جنوب آسیای مرکزی، به‌ویژه تغییر الگوهای کاربری زمین در طول هزاره‌های چهارم و سوم قبل‌ازمیلاد، در ارتباط با افزایش پیچیدگی اجتماعی، هنوز به‌خوبی درک نشده است. برای پر کردن این خلاء اطلاعاتی، ما مقادیر ایزوتوپ 13 کربن (δ13C) و 15 نیتروژن (δ15N) در کلاژن استخراج‌شده از استخوان‌های انسان و حیوان کاوش‌شده در تپه چلو در دشت جاجرم واقع در شمال‌شرق ایران را بررسی کرده‌ایم. نتایج آنالیز نمونه‌های انسانی نشان‌دهندۀ دو مرحله سکونت در این مکان باستانی است: دورۀ مس‌وسنگ پایانی و عصر مفرغ قدیم (مرحلۀ آغاز شهرنشینی، حدود 2400-3400 ق‌م) و دورۀ رواج فرهنگ بلخی‌مروی (BMAC)/تمدن خراسان بزرگ (مرحلۀ شهرنشینی، حدود 1700-2300 ق‌م). نمونۀ استخوان جانوری فقط از دورۀ رواج فرهنگ بلخی‌مروی وجود داشت. کلاژن استخوان با استفاده از دستورالعمل اصلاح‌شدۀ لانگین استخراج شد و مقادیر ایزوتوپی با اسپکتروسکوپ جرمی نسبت ایزوتوپی استاندارد به‌دست آمد. در اکثر نمونه‌های انسانی و جانوری، مقدار متوسط δ15N بسیار بالا است که احتمالاً حاصل ترکیبی از خشکی اقلیم و کثرت استفاده از کود دامی در سطح نسبتاً کوچکی از زمین‌های کشاورزی آبی است. همچنین، تغییر مقدار δ13C بین مرحلۀ آغازشهرنشینی و مرحلۀ شهرنشینی ممکن است به گذار از دامپروری کوچک‌مقیاس خانگی به بهره‌برداری گسترده‌تر از مراتع شور اطراف تپه چلو مربوط باشد. داده‌های ایزوتوپی حاکی از الگوی تغییر منطقه‌ای از کشاورزی خُردمقیاس (مس‌وسنگ پایانی) از طریق الگوهای مختلف کشاورزی-دامداری در عصر مفرغ، به کوچ‌نشینی یا رمه‌گردانی در عصر آهن است.
شماره‌ی مقاله: 2
واژه‌های کلیدی: باستان‌شناسی زیستی، ایزوتوپ‌های کربن، ایزوتوپ‌های نیتروژن، عصر مفرغ، فرهنگ بلخی‌مروی
متن کامل [PDF 1615 kb]   (349 دریافت)    
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: باستان شناسی و تاریخ هنر
دریافت: 1403/4/6 | پذیرش: 1403/6/3 | انتشار: 1403/6/31
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.