1- عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه ، sadjadalibaigi@gmail.com
2- پژوهشگر آزاد
چکیده: (723 مشاهده)
این پژوهش با روش تحلیلی-تفسیری در پی پاسخ به این پرسش است که آیا ظهور سنت سفال خاکستری هزارۀ چهارم پ.م در تپه قبرستان به یکباره اتفاق افتاده یا پیامد نوآوری بومی در زمینه سفالگری است؟ یافتههای کاوش تپههای قبرستان و سیلک حاکی از گسست فرهنگی در توالی فرهنگهای فلات مرکزی ایران در حدود ۳۷۰۰ پ.م است. ظهور سفال خاکستری به وضوح نشان میدهد که این سنتهای سفالی ارتباط مشخص و پیوستگی فرهنگی با سنتهای سفالگری فلات مرکزی ندارند. پدیدۀ سفال خاکستری هزارۀ چهارم پ.م نه پدیدهای محلی بلکه ظاهراً پدیدهای کم و بیش فراگیر اما زودگذر در نیمۀ غربی فلات مرکزی ایران بوده که درست هم افق با توسعۀ سفال خاکستری اوروک در سرتاسر خاورمیانه نظیر سوریه، ترکیه و عراق بوده است. ظهور این سفال در قبرستان و سیلک پس از آتشسوزی و یک درگیری خونبار بوده که احتمالاً در حوالی ۳۷۰۰ پ.م یا اندکی پس از آن رخداده است. از اینرو با توجه به همزمانی اتفاقات و کشتار و آتشسوزی در تپههای قبرستان و سیلک، منطقی نیست این تغییرات فرهنگی را صرفاً بخشی از روند فرهنگی عادی منطقه به حساب آوریم. بعید است شواهد آتشسوزی در قبرستان با جسدهای افراد کشتهشده در آنجا و همچنین اتفاقات ناگوار رویداده در تپه سیلک، صرفاً یک اتفاق ساده و بدون ارتباط با همدیگر بوده باشد. این موارد بیش از آنکه رویدادهای مستقل و بیارتباطی را نشان دهد، اتفاقات مشابه و همزمانی را بازگو میکنند که با توجه به ظهور مواد فرهنگی جدید، احتمالاً حاکی از وجود یک عنصر غیر بومی در ارتباط با توسعۀ فرهنگ پیشازتاریخ شمال بینالنهرین در غرب فلات مرکزی ایران است.
شمارهی مقاله: 3
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
پیش از تاریخ دریافت: 1403/1/15 | پذیرش: 1403/3/24 | انتشار: 1403/3/31