دوره 4، شماره 1 - ( 3-1403 )                   جلد 4 شماره 1 صفحات 118-103 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ https://doi.org/10.22034/4.1.4

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mosadeghi Amini F. “Archaeology” of History, Architecture and art of the Qajar Period. Archaelogy 2024; 4 (1) : 6
URL: http://archj.richt.ir/article-10-1675-fa.html
مصدقی امینی فرشید. «باستان‌شناسیِ» تاریخ، معماری و هنر دوره قاجار. مجله باستان‌شناسی. 1403; 4 (1) :103-118

URL: http://archj.richt.ir/article-10-1675-fa.html

«باستان‌شناسیِ» تاریخ، معماری و هنر دوره قاجار
فرشید مصدقی امینی*
عضو هیئت علمی پژوهشکده باستان‌شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. ، f.mosadeghi@richt.ir
چکیده:   (901 مشاهده)
باوجود زیرساخت‌­ها و زمینه‌­های متنوع در شکل­‌گیری و سیر تحولی دورۀ قاجار و به‌­رغم نگرش­‌ها و رویکردهای گوناگون پژوهشی دربارۀ این دورۀ تاریخیِ معاصر با حیات کنونی ما و در خلاف‌­آمدِ اسناد و اطلاعات موجود از تخریب‌­ها و دگرگونی‌­های فراگیرِ پسین در بافت­ه‌ای قاجاری، به نظر می‌­رسد از منظر«تفحص‌­های باستان‌­شناسی» و به­‌ویژه از لحاظ «کاوش‌­های میدانی» و گونه‌­های چندگانه آن و تبیین‌­ها و تفسیرهای مربوط، «فرهنگ دورۀ قاجار» همچنان ناشناخته و بکر باقی مانده است. این در حالی است که گستره، تنوع و حجم بقایای سطحی و زیرسطحیِ بازمانده از دورۀ قاجار دال بر عکسِ چنین واقعیت‌­هایی می­‌تواند بود. اما، ظاهراً تمامی این ویژگی‌­ها در پس برخی استعلام­‌های اداری ـ مدیریتیِ گاه و بی­گاهِ غالباً نافرجام (و بدون تأثیرِ محسوس بر دانسته­‌های موجود از این دوره، به‌­خصوص در پایتخت کشور) باقی مانده است. از طرفی، نمی‌­توان تعجیلِ در رفع‌­تکلیف­‌های کارشناسی را (بنابه فشار تحمیلی از سوی متولیان استعلام­‌ها) انکار کرد، در محاق‌­ماندن باستان‌­‌شناسی قاجار را به دلیل هدف‌­گذاری‌­های متمرکز بر دیگر دوره‌­ها نایده گرفت، از واقعیت جستارهای صرفِ کتابخانه‌­ای و نگرش­‌های صوری یا اصطلاحی و ناظر بر ارزیابی آثار مرئی (و نه زیرسطحی) در عنوان برخی مقاله‌­ها، رساله‌­ها یا کتاب‌­ها چشم پوشید و بر کرانه یا فرعِ مباحث جاریِ بودن باستان‌­شناسی دورۀ قاجار صحه نگذاشت. این مقاله با دیدگاهی آسیب­‌شناختی (بر محور رویدادی علمی ـ فرهنگی) به «علت‌­ها و انگیزه‌­ها»، «تنگناها و امکان‌­ها» و «راهبردها و تأثیرها»ی «باستان­‌شناسی دورۀ قاجار» و تبیین جایگاه و تحلیلِ نقش اصلاحی یا اثباتی آن در شناخت و بازشناسی این دورۀ طولانی یک­صدوسی‌­ساله و البته «نخستین دورۀ چشمگیر تلاقی سنت و مدرنیسم» در ایران می‌­پردازد. ویژگی اخیر را باید مناسبت برانگیزندۀ دیگری در ارج  و ارزش «باستان‌­شناسی دورۀ قاجار» برشمرد.
شماره‌ی مقاله: 6
واژه‌های کلیدی: ​​​​​​​باستان‌شناسی، قاجارپژوهی، تهران، دوره قاجار، کاوش، باستان‌شناسی دوره قاجار.
متن کامل [PDF 1218 kb]   (317 دریافت)    
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: دوران اسلامی
دریافت: 1403/1/16 | پذیرش: 1403/3/25 | انتشار: 1403/3/31
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.