|
کارکردهای گیاه مردم نگاری در جامعه عشایری ایران: عشایر ایل بویر احمد/ استان کهکیلویه و بویر احمد
|
| محمد رحیم فیروزه*، غلامعلی حشمتی، حسین بارانی |
|
|
|
چکیده: (3741 مشاهده) |
دانش بومی عشایر شامل مشاهدات زیرکانه و دقیق در مورد گیاهان، حیوانات، آب و هوا، خاک، آفات نباتی و نظام‌های طبقه‌بندی است که کاملاً با شرایط محلی مطابقت دارند. به عقیده پژوهشگران این حوزه، این دانش دقیق و دارای قابلیت پیش‌بینی است؛ زیرا افراد جوامع مذکور با آن زندگی کرده‌اند. اگرچه دانش بومی، بعضی مواقع، با خرافات، عقاید دینی غیرمستند و یا ترس از ناشناخته‌ها آمیخته است، ولی در مجموع از ارزش بالایی برخوردار است. گرایش به پژوهشهای دانش بومی، برخی به دلایل قابلیتهای نهفته در آن‌ها و برخی به دلیل خصلت‌های خاص این نوع پژوهشهاست. در این مطالعه دانش بومی عشایر ایل بویر احمد در استان کهگیلویه و بویر احمد مورد بررسی قرار گرفته است. جهت کسب اطلاعات در گام نخست دامنهای از روشهای جمعآوری اطلاعات به شیوه ساختارمند همچون پرسشنامههای طراحی شده، تا روشهای کاملاً بدون ساختار همچون دیدار و گفتگوی آزاد، به کار گرفته شد. روشی دیگر نیز در قالب (ساختارمند، نیمه‌ساختاریافته و یا بدون ساختار) مورد استفاده قرار گرفته است. در مصاحبهها، پرسشها با محوریت چگونگی بهرهمندی و همچنین حفاظت از منابع طبیعی مطرح گردید. بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد که بومیان، گیاهانی را که در محل سکونت خود یافت نموده و در طول سالیان متمادی از آن‌ها جهت مصارف مختلف استفادههای متنوع کرده‌اند به گونهای نامگذاری می‌کنند که تا حد زیادی با خصوصیات مورفولوژیک، نیازهای اکولوژیک، بو، طعم و محل رویش آن‌ها تناسب داشته باشد. به علاوه ساکنان منطقه به خصوص سالخوردگان، به خوبی برخی از خانواده‌های گیاهی را شناخته و با آن‌که از رده‌بندی دانش رسمی مطلع نبودند، لیکن برخی از گیاهان را هم‌خانواده یکدیگر معرفی میکردند. از موارد برجسته در دانش چادرنشینان منطقه مورد بررسی، باورهایی بود که آنان پیرامون حفاظت از گیاهان مورد استفاده خود داشتند. همچنین نتایج این بررسی گویای آن است که گیاه‌شناسیِ مردمی، گیاه‌شناسی‌ای غالباً تجربی و تا اندازه زیادی کاربردی است. |
|
| واژه‌های کلیدی: دانش بومی، گیاه‌شناسی مردمی، عشایر، ایل بویر احمد، دیلگان |
|
|
متن کامل [PDF 1320 kb]
(787 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1396/3/24 | پذیرش: 1396/3/24 | انتشار: 1396/3/24
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
