سال 3، شماره 8 - ( 6-1398 )
سال 3 شماره 8 صفحات 140-127 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Akbari H, Bahroloulomi M H, Moradsoltan M S. (2019). An unknown memorial in Zavaghan: Jomeh Mosque or Mansion. Parseh J Archaeol Stud. 3(8), 127-140. doi:10.30699/PJAS.3.8.127
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-225-fa.html
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-225-fa.html
اکبری حسن، بحرالعلومی محمدحسین، مرادسلطان محمدشریف. یادمانی ناشناخته در زاوغان: مسجد جمعه یا عمارت؟ مطالعات باستان شناسی پارسه 1398; 3 (8) :140-127 10.30699/PJAS.3.8.127
1- کارشناسی‌ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران ، hassanakbari181@yahoo.com
2- عضو هیأت علمی پژوهشکدۀ بناها و بافت‌ها، پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.
3- دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ حفاظت و مرمت دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
2- عضو هیأت علمی پژوهشکدۀ بناها و بافت‌ها، پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.
3- دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ حفاظت و مرمت دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
چکیده: (8421 مشاهده)
واقعیت این است که تعدادی از یادمان‌های باستانی مشهود ایران، ناشناخته مانده است و علّت آن نیز نامنظم بودن فعالیت‌های باستان‌شناسی در ایران است که باعث شده تا از یک‌طرف بسیاری از مناطق به‌دلیل فقدان پژوهش‌های هدف‌مند و علمی باستان‌شناختی همچنان ناشناخته باقی بمانند و ازطرفی در مناطقی که پژوهش‌ها تمرکز داشته، تأکید بر دوره‌ای خاص صورت گیرد. برخی از این یادمان‌ها که در دهه‌های اخیر کشف شده، کاربری نامشخص داشته‌اند. یکی از این آثار، بنایی است منسوب به مسجد جامع زاوغان که در کوچه‌باغ‌های ورودی شهر سمنان واقع شده است. پژوهش حاضر توصیفی است از بقایای اندکی از این بنا؛ سازه‌ای که تنها یک سردر مرتفع و چند حجره از آن باقی‌مانده و اهالی به آن «مسجد جامع» می‌گویند و تا‌کنون کتیبه‌ای و یا آثار تکمیلی از آن یافت نشده است تا مسجد بودن آن‌را اثبات کند؛ حتی در ورودی یا احتمالاً ایوان صحنِ آن نیز کمی اختلاف درجه با قبله وجود دارد که باعث شده نگارندگان با دیدۀ تردید به وجود کاربری مسجد بنگرند. هدف اصلی این پژوهش نیز معرفی این بنای نسبتاً نویافته است ازطریق مطالعات میدانی که شامل کاوش‌های پی‌گردی، بررسی سطح‌الأرضی، مشاهدات مستقیم و مستندنگاری. مهم‌ترین نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که این عمارت دروازه‌ای در جادۀ خراسان بزرگ بوده که رو به‌سوی شهرری داشته و در دورۀ تیموری و صفویه دایر بوده است. در حین بحث درمورد این عمارت، راهکار‌هایی برای نگهداری و مرمت بنا نیز ارائه می‌شود. با این‌حال این ابتدای کار پژوهش و کاوش در این محل و بنا بوده و امیدواریم که تداوم یابد.
نوع مقاله: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي باستان‌شناسی
دریافت: 1397/12/12 | پذیرش: 1398/2/4 | انتشار: 1398/6/30
دریافت: 1397/12/12 | پذیرش: 1398/2/4 | انتشار: 1398/6/30
فهرست منابع
1. - توحیدی، فائق (1379). فن و هنر سفالگری. تهران: سمت.
2. - خسرو‌بیگی، هوشنگ؛ و قنبری‌مله، زهرا (1389). «اوضاع اجتماعی و اقتصادی سمنان در اوایل دورۀ قاجار (تا سال 1310 ق.)». تاریخ‌نامۀ ایران بعد از اسلام. شمارۀ پیاپی 1، صص: 41-19.
3. - سیرو، ماکسیم (1357). راه‌های باستانی ناحیۀ اصفهان و بناهای وابسته به آن‌ها. ترجمۀ مهدی مشایخی، تهران: سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران.
4. - شیرازی، میرزا‌فضل‌الله (1380). تاریخ ذوالقرنین. به‌تصحیح: ناصر افشارفر، تهران: حوزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
5. - شیروانی، زین‌العابدین (1301). بستان‌السیاحه، تهران: کتابفروشی سنایی و محمدی.
6. - شیروانی، زین‌العابدین (1349). ریاض‌السیاحه. به‌تصحیح: اصغر حامد ربانی، تهران: کتابفروشی سعدی.
7. - صالحی‌کاخکی، احمد؛ صدیقیان، حسین؛ و منتظرظهوری، مجید (1392). «بررسی روند تولید سفالینه‌های آبی و سفید در ایران طی ادوار مختلف اسلامی». مجلۀ پژوهش هنر. شمارۀ پیاپی 5. صص: 14-1.
8. - کریمی، فاطمه؛ و کیانی، محمدیوسف (1364). هنر سفالگری دورۀ اسلامی ایران. تهران: مرکز باستان‌شناسی ایران.
9. - کلایس، ولفرام (1385). «معماری بنای مغولی برروی دیوار ساسانی کنار رودخانه». مجموعه بیستون: کاوش‌ها و تحقیقات سال‌های 7-1963. به‌کوشش: ولفرام کلایس و پیتر کالمایر. ترجمۀ فرامرز نجد‌سمیعی، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری. صص: 285-232.
10. - «گزارش مطالعات مواد و مصالح مسجد جامع زاوغان» (1391) .شرکت مطالعات و مرمت گنبد و مینا (منتشر نشده).
11. - مرتضایی، محمد (1383). «گزارش مقدماتی نخستین فصل کاوش‌های باستان‌شناختی در محوطۀ جرجان». گزارش‌های باستان‌شناسی (3)، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. صص: 188-155.
12. - ملازاده، کاظم و محمدی، مریم (1379). دایرهالمعارف بناهای تاریخی ایران در دورۀ اسلامی، مساجد تاریخی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
13. - مهجور، فیروز (1388). «ایران، خاستگاه سفالینۀ گونۀ موسوم به کوباچه». مجلۀ مطالعات باستان‌شناسی. شمارۀ 2، صص: 159-142.
14. - مهریار، محمد؛ و کبیری، احمد (1365) . «بررسی میدان باستانی دلازیان، چشمه شیخ». مجلۀ اثر. شماره‌های 12، 13 و 14. صص: 46-3.
16. - Crown, Y. (2002). Persia and China: Safaid blue and white ceramics in the Victoria and Albert Museum 1501-1733. London: Thames and Hudson.
17. - Golombek, L.; Mason, R. B. & Proctor, P. (2001). “Safavid potters marks and the question of provenance”. IRAN, Vol 39. pp: 207-236.
18. - Lane, A. (1939). “The so-called "Kubachi" wares from Persia”. The Burlington Magazine for Connoisseurs. 75 (439). pp: 156–7, 160–3.
19. - Lewis, B. (1976). The Word of Islamic. Thames and Hudson Itd, London.
20. - Loukonin, V. & Ivanon, A. (2003). persian Art: lost Treasures. London.
21. - Treptow, T. (2007). Daily Life Ornamented the Medieval Persian City of Rayy. Chicago: The Oriental Institute Museum of the University of Chicago.
22. - Watson, O. (1998). Ceramics, Islamic Art in the keir collection. Faber and Faber, London.
23. - Wilkinson, C. U. (1973). Nishabur: Pottery of the Early Isiamic Period. The Metropolitan Museum of Art, New York.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |