[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: مقالات در دست انتشار :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
:: سال 3، شماره 8 - ( 6-1398 ) ::
سال 3 شماره 8 صفحات 72-57 برگشت به فهرست نسخه ها
مُهر دو رویۀ هخامنشی تخت‌جمشید
مصیب امیری
استادیار گروه تاریخی پژوهشکدۀ باستان‌شناسی، پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. ، amiri_m27@yahoo.com
چکیده:   (7952 مشاهده)
مهم‌ترین راه شناخت بشر در ادوار گذشته، مطالعه و پژوهش برروی آثار به یادگار ماندۀ آن‌هاست و ازجمله آثاری که سهم بارزی در شناسایی فرهنگ‌ و ‌تمدن و بسیاری از مسائل گوناگون ادوار کهن ایران‌زمین داشته، نقوش مُهرها و آثارمُهری است. مطالعات این‌گونه داده‌ها، سال‌ها و بارها موردتوجه پژوهشگران باستان‌شناس و مورخ قرار گرفته و مقالات و کتب بسیاری درمورد این مقولۀ بی‌پایان منتشر شده است؛ چراکه مُهر و نقش آن پاسخ‌گوی برخی از پرسش‌ها، عامل جهت‌گیری صحیح تعدادی از پرسش‌ها و مطرح‌شدن پرسش‌های جدیدی در رابطه با مسائل اجتماعی، اقتصادی و ادراکات مردمان گذشته است. در برخی نقوش، هنرمند جهانِ خود را توصیف می‌کند و این‌گونه توصیف درحقیقت استفادۀ بهینه از نمادهاست. در موزۀ تخت‌جمشید مُهری سیاه‌رنگ وجود دارد که تفاوت اساسی با دیگر مهرهای منسوب به دورۀ هخامنشی دارد. این مُهر مسطح دو‌سو نقشی است که کمتر در هنر مُهرسازی مشاهده شده و در مُهرسازی هخامنشی نیز تاکنون منحصربه‌فرد است. این مُهر برای نخستین‌بار با در‌نظر گرفتن معیارهای مختلف مانند سبک هنری و نیز تفسیر نمادها، منتشر و مورد بازخوانی و ارزیابی قرار می‌گیرد.  هدف اصلی در این مقاله، مستندسازی و معرفی نمادهای این مُهر است. همچنین نگارنده بر این است که با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع معتبر کتابخانه‌ای بعد از توصیف کامل این مُهر به چند پرسش دربارۀ این مُهر پاسخ دهد. نخست اینکه نقوش حک‌شده برروی مُهر با چه مفاهیمی به‌کار رفته است؟ چگونگی منشأ‌شناسی این نمادها و اینکه این اشکال، زاییدۀ افکار و باورهای هخامنشیان بوده و یا نه، میراثی از یک فرهنگ بسیار قدیمی است؟  
واژه‌های کلیدی: مهر مسطح، هخامنشیان، تخت‌جمشید، نماد.
متن کامل [PDF 1783 kb]   (1757 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي باستان‌شناسی
دریافت: 1398/1/14 | پذیرش: 1398/3/12 | انتشار: 1398/6/30
فهرست منابع
1. - اتینگهاوزن، ریچارد (1357). قالیچه‌های شیری فارس. به‌کوشش: پرویز تناولی و سیروس پرهام، تهران: سازمان جشن و هنر.
2. - اسفندیاری، آذرمیدخت (1378). جایگاه فرهنگ چشمه‌علی در فلات مرکزی ایران. تهران: معاونت پژوهشی پژوهشکدۀ باستان‌شناسی.
3. - بلخاری‌قهی، حسن (1388). اسرار مکنون یک گل. چاپ دوم، تهران: فرهنگستان هنر.
4. - پرادا، ایدت (1383). هنر ایران باستان. ترجمۀ یوسف مجیدزاده، تهران: دانشگاه تهران.
5. - پرهام، سیروس (1375). شاهکارهای فرش‌بافی فارس. تهران: سروش.
6. - جابز، گرترود (1370). سمبل‌ها. ترجمۀ محمدرضا بقاپور، تهران: فکرروز.
7. - جوزی، زهره (1372). «مذهب ایلام با نگرشی بر مهرهای استوانه‌ای». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت‌مدرس (منتشر نشده).
8. - چایلد، گوردون (1375). انسان خود را می‌سازد. ترجمۀ احمد کریمی‌حکاک و محمد هل‌اَتایی، تهران: انتشارات فرانکلین.
9. - دادور، ابوالقاسم؛ و مبینی، مهتاب (1388). جانوران ترکیبی در هنر ایران باستان. تهران: دانشگاه الزهرا.
10. - دادور، ابوالقاسم؛ و علیایی، بیتا (1390). «نشستگاه‌ها در تمدن بین‌النهرین». مجلۀ جلوۀ هنر. شمارۀ 5. صص: 22-15.
11. - دمیری، کمال‌الدین (1275). خواص‌الحیوان. چاپ سنگی، تبریز.
12. - شایسته‌فر، مهناز؛ و غفاری، گلسا (1394). «بررسی نقش پرنده در سفالینه‌های بخش اسلامی موزۀ رضا عباسی». دومین همایش ملی باستان‌شناسی ایران، آبان 1394. بیرجند.
13. - طاهری، صدرالدین (1391). «کهن‌الگوی شیر در ایران، میانرودان و مصر باستان». نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی. شمارۀ 49. صص: 93-83.
14. - کرمی، مهرناز (1381). «بررسی تأثیرات متقابل موجودات افسانه‌ای-ترکیبی دو تمدن کهن ایران و بین‌النهرین با تأکید بر شکل و معنا». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد پژوهش هنر، دانشگاه تربیت‌مدرس (منتشرنشده).
15. - کلارک، مایکل (1389). فرهنگ فشردۀ اصطلاحات هنر آکسفورد. ترجمۀ الهام‌السادات رضایی، تهران: برگ‌نگار.
16. - گریسون، مارک؛ و روت، مارگرت کول (1390). اثرمهرهای هخامنشی. مترجمان: کمال‌الدین نیکنامی و علی بهادری، تهران: دانشگاه تهران.
17. - گیرشمن، رومن (1379). سیلک کاشان. ترجمۀ اصغر کریمی، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی کشور (پژوهشگاه).
18. - لوبرن، آلن (1376). «لایه 18 در آکروپل شوش- یادگار خاک، یادگار زمان». شوش و جنوب‌غربی ایران. زیرنظر ژان پرو و ژنوییو دولفوس. ترجمۀ هایده اقبال، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. صص: 171-165.
19. - مترجم، عباس (1375). «مطالغه و بررسی مهرهای مکشوفه در شمال و شمال‌غرب ایران و مقایسۀ آن‌ها با مهرهای فلات مرکزی در عصر آهن». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت‌مدرس (منتشرنشده).
20. - ملک‌زاده بیانی، ملکه (1363). تاریخ مهر در ایران. تهران: انتشارات یزدان.
21. - موسوی، بی‌بی‌زهرا؛ و آیت‌الهی، حبیب‌الله (1390). «بررسی نقوش منسوجات در دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی». مجلۀ نگره. شمارۀ 17. صص: 57-47.
22. - مهرآفرین، رضا (1375الف). «بررسی نشانه‌های تمدنی نقوش حیوانی بر مهرهای استوانه‌ای ایلام». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت‌مدرس (منتشرنشده).
23. - مهرآفرین، رضا (1375ب). «مهر و عملکرد آن». مجلۀ علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال 2، شمارۀ 2، صص: 133-116.
24. - میت‌فورد، میراندا بروس (1388). فرهنگ مصور نمادها و نشانه‌ها در جهان. ترجمۀ ابوالقاسم دادور و زهرا تاران، تهران: کلهر.
25. - هال، جیمز (1387). فرهنگ‌نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
26. - یاحقی، محمدجعفر (1386). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی. تهران: معاصر.
28. - Amiet, P. (1972). Glyptique Susienne. Memoires de la delegation en Persian. Tome XLIII Vol I, France.
29. - Amiet, P. (1980). La Glyptique Mésopotamienne Archaique. Paris.
30. - Bakker, J. (2007). “The Lady and Lotus, Representations of Women in the Achaemenid Empire”. Iranica Antiqua XLII: 207-220.
31. - Caldwell, J. (1976). “The Early Glyptic of Gawra, Giyan and Susa and the Development of long Distance Trade”. Orientalia 45: 227-250.
32. - Colon, D. (1987). First Impressions: Cylinder Seals in the Ancient Near East, Chicago. University of Chicago Press and London. British Museum Publications Ltd.
33. - Henkelman, W. F. M; Jones, C. E. & Stopler, M. (2004). Clay Tags with Achaemenid Seal Impressions. Arta 2004.001.
34. - Hessari, M. (2012). Focus Kerman; Neue Archaologische Funde Ous Südostiran und Ihre Bedeutung für die kunst und kultur der Bronzezeit im 3. Jahrtausend v. Chr. Iran-Tehran.
35. - Johnson, G. A. (1973). Local Exchange and Early State Development in Southwestern Iran. Anthropological Papers. No 51. Ann Arbor: University of Michigan.
36. - Le Breton, L. (1956). “A Propos de cachets archiques susiens”. RA 50. pp: 134-139.
37. - Le Breton, L. (1957). “The Early Period at Susa”. IRAQ 19. pp: 79-124.
38. - Mecquenem, R. De. (1934). “Les Fouilles de Susa 1929-1933”. Mémoires XXV.
39. - Pittmann, H. (1995). “Cylinder Seals and Scarbes in the ancient Near East”. in , J Sasson, Civilizations of the ancient Near East. Vol3, New York. 1589-1603.
40. - Porada, E. (1965). “The relative Chronology of Mesopotamia, Part 1, Seals and Trade (6000-1600B.C)”. in R.W. Ehrich, Chronologies in old world Archaeology. Chicago. 133-200.
41. - Porada, E. (1971). “Aspects of Elamite Art and Archaeology”. Expedition 13(3-4). pp: 28-34.
42. - Rashad, M. (1990). “Die Entwicklung der Vor-und Fruhgeschishtlichen Stempelsiegel in Iran”. AMI 13. Berlin.
43. - Von Wickide, A. (1990). Prähistorische Stempel Glyptic in Vorderasien. Munich.
44. - Wolanin, A. (1978). Rites, Ritual Symbols and their Interpretation in the Writings of Victor. W. Turner, Roma: Pontifical Gregorian University.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Amiri M. Bilateral Seal Achaemenid of Persepolis. Parseh J Archaeol Stud 2019; 3 (8) :57-72
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-221-fa.html

امیری مصیب. مُهر دو رویۀ هخامنشی تخت‌جمشید. مطالعات باستان شناسی پارسه 1398; 3 (8) :72-57

URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-221-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 3، شماره 8 - ( 6-1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها
فصلنامه مطالعات باستان شناسی پارسه Parseh Journal of Archaeological Studies
Persian site map - English site map - Created in 0.2 seconds with 30 queries by YEKTAWEB 4538