بررسی جایگاه سفال نوع گودین VI در مطالعات پیش‌ازتاریخ شرق زاگرس‌مرکزی

محمدی‌قصریان, سیروان

doi:10.30699/PJAS.4.12.49

EN FA

سال 4، شماره 12 - ( 6-1399 ) سال 4 شماره 12 صفحات 59-49 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.30699/PJAS.4.12.49

‎ 20.1001.1.26455048.1399.4.12.1.6

Mendeley

Zotero

RefWorks

Mohammadi Ghasrain S. (2020). Godin VI Painted Pottery in the Eastern Central Zagros. Parseh J Archaeol Stud. 4(12), 49-59. doi:10.30699/PJAS.4.12.49
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-154-fa.html

محمدی‌قصریان سیروان. بررسی جایگاه سفال نوع گودین VI در مطالعات پیش‌ازتاریخ شرق زاگرس‌مرکزی مطالعات باستان شناسی پارسه 1399; 4 (12) :59-49 10.30699/PJAS.4.12.49

URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-154-fa.html

بررسی جایگاه سفال نوع گودین VI در مطالعات پیش‌ازتاریخ شرق زاگرس‌مرکزی

سیروان محمدی‌قصریان

دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسان، دانشگاه تهران، تهران، ایران ، mohammadi.sirvan@gmail.com

چکیده: (4025 مشاهده)

گودین‌تپۀ کنگاور، یکی از شاخص‌ترین محوطه‌های هزارۀ چهارم قبل‌ازمیلاد غرب ایران به حساب می‌آید. در اواسط این هزاره، سفال‌های خوش‌ساخت و منقوشی تحت‌عنوان «سفال منقوش گونۀ گودین VI» در توالی تپه ظاهر می‌گردد که هیچ‌گونه قرابتی را با سفال‌های زمخت و بدون نقش دورۀ VIIا(VII/VI3) ندارند و نوعی نوآوری سفالی در توالی شرق زاگرس‌مرکزی به‌حساب می‌آید. نمونه‌های کاملاً مشابه این گونۀ سفالی در مناطق وسیعی از فلات‌مرکزی ایران در هزارۀ چهارم قبل‌ازمیلاد گزارش گردیده است. برخلاف کنگاور، در فلات‌مرکزی ایران این گونۀ سفالی از عمومیت و فراوانی ویژه‌ای برخوردار بوده و تداوم بی‌وقفۀ آن در سراسر دوران مس‌وسنگ برخلاف مناطق شرق زاگرس‌مرکزی، نشان‌دهندۀ خاستگاه اصلی آن در فلات‌مرکزی ایران است. هدف اصلی از نگارش این مقاله، تبیین جایگاه این گونۀ سفالی در توالی شرق زاگرس‌مرکزی و چگونگی نفوذ آن از مناطق فلات‌مرکزی ایران به مناطق شرق زاگرس‌مرکزی در غرب ایران است. بدین‌منظور، ابتدا اشاراتی به مطالعات هزارۀ چهارم قبل‌ازمیلاد شرق زاگرس‌مرکزی و معرفی این گونۀ سفالی خواهد شد؛ در ادامه با استفاده از منابع و داده‌های منتشر شده در ارتباط با محوطه‌های دارای سفال نوع گودین VI در مناطق شرق زاگرس‌مرکزی و مقایسۀ آن با نمونه‌های مشابه محوطه‌های فلات‌مرکزی ایران به‌دنبال پاسخ‌گویی به پرسش اصلی مقاله که، در چگونگی نفوذ این گونۀ سفالی در شرق زاگرس‌مرکزی است، خواهد بود. در پایان، نتیجۀ مطالعات نشان می‌دهد که مناطق شرق زاگرس‌مرکزی در هزارۀ چهارم قبل‌ازمیلاد به سطح کاملی از پیچیدگی‌های اجتماعی رسیده و با نواحی اطراف خود و به‌ویژه فلات‌مرکزی دارای بیشترین ارتباطات و برهم‌کنش‌های فرهنگی است. سفال موسوم به نوع «گودین VI» نیز نتیجۀ این برهم‌کنش‌ها و ارتباطات فرهنگی شرق زاگرس‌مرکزی با فلات‌مرکزی در هزارۀ 4 ق.م. است.

واژه‌های کلیدی: پیش‌ازتاریخ زاگرس‌مرکزی، مس‌وسنگ جدید، سفال گودین VI، سفال سیلک III

متن کامل [PDF 1557 kb] (803 دریافت)

نوع مقاله: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي باستان‌شناسی
دریافت: 1398/4/26 | پذیرش: 1398/10/16 | انتشار: 1399/6/10

فهرست منابع

1. - روستایی، کوروش و آزادی، احمد، (1396). «روابط فرهنگی زاگرس‌مرکزی و فلات‌مرکزی در هزارۀ چهارم ق.م: شواهدی از محوطۀ شَط‌غیلَه، ملایر». پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شمارۀ 14، صص: 58-39.

2. - مترجم، عباس؛ و محمدی‌فر، یعقوب، (1381). «طرح بررسی و شناسایی و مستندسازی آثار باستانی شهرستان هرسین». بایگانی: بایگانی میراث‌فرهنگی و گردشگری بیستون (منتشرنشده).

3. - محمدی‌فر، یعقوب، (1382). «طرح بررسی و شناسایی و مستندسازی آثار باستانی شهرستان صحنه». بیستون: بایگانی میراث‌فرهنگی و گردشگری بیستون (منتشرنشده).

4. - محمدی‌فر، یعقوب، (1386). «نگاهی به دستاوردهای طرح پژوهشی بررسی و شناسایی باستان‌شناسی شهرستان صحنه». مجلۀ مطالعات ایرانی، سال 6، شمارۀ 11، صص: 194-173.

5. - یوسفی‌زشک، روح‌الله؛ ضیغمی، مجید؛ بیک‌محمدی، خلیل‌الله؛ باقی‌زاده، سعید؛ و بیک‌محمدی، نسرین، (1395). «گونه‌شناسی و طبقه‌بندی فرهنگ سفالی سیلکIII6-7 در پرتو یافته‌های کارگاه جنوبی محوطۀ میمنت‌آباد». پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شمارۀ 11. دورۀ 6، صص: 74-57.

7. - Badler, V. R., (1995). “The archaeological evidence for Winemaking, Distribution and Consumption at Proto-Historic Godin Tepe, Iran”. In: The origin and ancient history of wine, edited by P.E McGovern, S.J. Fleming, & S.H. Katz. Pp: 45-56. Luxemberge: Gordon and Brecha.

8. - Fazelei Nashli, H.; Valipour, H. R. & Azizi Kharanaghi, M. H., (2013). “The late chalcolithic and early bronze age in the Qazvin and Tehran plains: a chronological perspective”. In: ANCINT IRAN AND ITS NEIGHBORS, local developments and long-range interaction in the fourth millennium B.C., C, Petrie(ed), the British Institute of Persian Studies, OXBOW BOOKS, Oxford, UK

9. - Gopnik, H.; Richel, C.; Minc, L . & Elandri, R., (2016). “A view from the east: the Godin VI oval and the Uruk sphere”. Journal of Archeological Science: Report, Pp: 35-48.

10. - Levine, L. D. & Young, T. C., Jr., (1987). “A summary of the ceramic assemblages of the Central Western Zagros from the Middle Neolithic to the late third millennium B.C.”. In: Pr´ehistoire de la M´esopotamie: La M´esopotamiepr´ehistorique et l’explorationr´ecente du DjebelHamrin, E´ ditions de la Centre National de la RechercheScientifique, Paris, Pp: 15–53.

11. - Majidzadeh, Y., (1978). “Correction of the internal chronology for the Sialk III period on the basis of the pottery sequence at Tepe Ghabristan”. IRAN, NO. 16, Pp: 93-101.

12. - Majidzadeh, Y., (1981). “Sialk III and the pottery sequence at Tepe Gahbristan: the coherence of the cultures of the Central Plateau”. Iran, No. 19, Pp: 141-146.

13. - Mattews, R., (2006). “Administrative Activity and Technology at Godin Tepe”. In: The Later Forth Millennium BC, in Proceedings of the international Symposium on Iranian Archaeology: Western Region(Kermanshah, 1-3), Tehran: ICAR.

14. - Moghaddam, A. & Javanmardzadeh, A., (2012). “The Chalcolithic in the Central Zagros”. In: Ancient Iran, ed by D, Potts, the Oxford Handbook of Ancient Iran. Oxford University Press.

15. -Rothman, M. & Badler, V., (2011). “Contact and Development in Godin Period VI”. In: On the High Road: The History of Godin Tepe, Iran. Pp: 67-137, Edited by: Hilary Gopnik & Mtichell Rothman. Mazda Publisher in Association with the Royal Ontario Museum.

16. - Weiss, H. & Young, T. C. Jr., (1975). “The merchants of Susa: Godin V and plateau–lowland relations in the fourth millennium B.C.”. IRAN, No. 13, Pp: 1–17.

17. - Young, T. C. Jr. & Levine, L. D., (1974). Excavation at Godin Tepe: second progress report. Toronto, Royal Ontario Museum/

18. - Young, T. C. Jr., (2004). “Kangavar survey: Periods VI to VI”. In: A view from the Highlands: archaeological studies in Honor of Charles Burney, edited by: Antonio Sagona. Pp: 645-660. Herent (Belgium): Peeters.

ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.