[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: مقالات در دست انتشار :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
:: سال 2، شماره 4 - ( 6-1397 ) ::
سال 2 شماره 4 صفحات 120-99 برگشت به فهرست نسخه ها
نویافته‌های منطقۀ منصورآباد بهبهان براساس بررسی‌های باستان‌شناسی
احمد آزادی1، ابراهیم قزلباش2، مجید کوهی‌گیلوان3
1- عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی ، a.azadi@richt.ir
2- عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی.
3- دانشجوی دکترای باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد‌اسلامی واحد ابهر.
چکیده:   (8621 مشاهده)
دشت بهبهان منطقه‌ای است که در آن، کوه‌های بلند زاگرس به دشت‌های پست خوزستان منتهی می‌شود. این دشت به‌دلیل وجود رودخانه‌های پُرآبی مانند مارون و نیز وجود زمین‌های حاصل‌خیز، به‌لحاظ زیستی، شرایط بسیار مساعدی را برای شکل‌گیری استقرارهای انسانی از پیش‌ازتاریخ تا دوره‌ی معاصر، فراهم آورده است. نتایج حاصله، برآمده از دو فصل بررسی در منطقه‌ی منصورآباد بهبهان است؛ این منطقه در بخش‌های شمال و شمال‌شرقی دشت بهبهان قرار دارد. محدوده‌ی بررسی منطقه‌ای به مساحت حدود 150 کیلومتر مربع و هدف اصلی این برنامه، مستندسازی و شناسایی آثار باستانی موجود در محدوده‌ی لرزه‌نگاری اکتشاف نفتِ منطقه‌ی منصورآباد بود. روش بررسی به‌صورت گسترده و تااندازه‌ای فشرده و براساس نقشه‌های 25000/1 منطقه، برای بررسی موقعیت جغرافیایی و ثبت آثار باستانی بود. در این بررسی، ثبت محوطه‌های باستانی با استفاده از دستگاه مکان‌یاب GPS و نمونه‌برداری از یافته‌های سطحی به‌روش دلبخواه انجام گردید. در یک نگاه کلی می‌توان چشم‌انداز زمین‌ریخت‌شناسی منطقه‌ی بررسی‌شده را به 3 بخش دشت، تپه‌ماهورهای کوهپایه‌ای و کوهستان تقسیم نمود. قسمت دشت شاملِ بخش‌هایی از شمال دشت بهبهان می‌شود؛ تپه‌ماهورهای کوهپایه‌ای، زمین‌هایی با پستی‌وبلندی ملایم است که از بخش‌های شمال، شرق، شمال‌شرق و شمال‌غرب به دشت بهبهان منتهی شده و در بخش‌های دیگر به رشته‌ کوههای خائیز و بَدیل ختم می‌شود. منطقه‌ی کوهستانی نیز شامل بخش‌هایی از رشته‌کوه خائیز و رشته‌کوه بَدیل است. نتیجه‌ی بررسی‌های انجام‌شده در منطقه‌ی منصورآباد، شناساییِ مجموعه‌ای متشکل از 55 محوطه از دوره‌های مختلف، شامل: تپه، پراکندگی سفال، پراکندگی سفال و معماری،‌ پراکندگی دست‌ساخت‌های سنگی و معماری، پراکندگی معماری و چندین سازه‌ ازجمله بنای امامزاده‌، دژ، آسیاب‌، بنای مسکونی و استودان است. آثار شناسایی‌شده در بخش‌های مختلف چشم‌انداز زمین‌ریخت‌شناسی منطقه‌ی بررسی، از جمله دامنه‌ی ارتفاعات، دهانه‌ی‌ تنگه‌ها و پشته‌های طبیعیِ تپه‌ماهورهای کم‌ارتفاع قرار گرفته‌اند. به نسبتِ دوران اسلامی، آثار متعلق به دوره‌های پیش‌ازتاریخ و تاریخی، درصد کم‌تری از آثار شناسایی‌شده را تشکیل می‌دهند. شمار قابل‌توجهی از محوطه‌های شناسایی‌شده از نوع محوطه‌های با معماری سنگی خشکه‌چین بوده که با استفاده از تکه‌سنگ‌های کوچک و بزرگ تراش‌خورده ساخته شده‌اند. درمجموع پراکندگی سفال بر سطح این محوطه‌ها کم بوده و برخی از آن‌ها بدونِ سفال‌اند.
واژه‌های کلیدی: بهبهان، منصورآباد، بررسی باستان‌شناختی، گاه‌نگاری نسبی.
متن کامل [PDF 3467 kb]   (1177 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي باستان‌شناسی
دریافت: 1397/9/16 | پذیرش: 1397/9/16 | انتشار: 1397/9/16
فهرست منابع
1. - آزادی، احمد (زیرچاپ). «گزارش دو فصل بررسی منطقۀ کُهگیلویه». باستان‌شناسی ایران. شمارۀ 5.
2. - اسمعیلی‌جلودار، محمداسماعیل و ذوالقدر، سعید (1393). «تحلیل داده‌های کاوش در محوطۀ کوچ‌نشینی شهریاری II از دورۀ هخامنشی در منطقۀ بیرگان کوهرنگ». پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران 6، صص: 104ـ85.
3. - بشاش، رسول (1369). «کتیبۀ جام برنزی ارجان». اثر. شمارۀ 17، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. صص: 63-62.
4. - جایز، مژگان (1392). «تغییر خط سیر تولید ریزتیغه‌ها از فراپارینه‌سنگی به نوسنگی در دشت ایذه، شمال‌شرق خوزستان». مطالعات باستان‌شناسی ایران. شمارۀ 8، صص: 58-39.
5. - حسینی‌فسایی، حاج میرزاحسن (1376). فارسنامۀ ناصری. تهران: امیرکبیر.
6. - دارابی، حجت؛ آقاجری، مجتبی؛ نیک‌زاد، میثم؛ و بهرامیان، سعید (1395). «کاوش در تپۀ مَهتاج بهبهان، محوطه‌ای از دورۀ نوسنگی بی‌سفال در جنوب‌غرب ایران». گزارش‌های پانزدهمین گردهمایی سالانه‌ی باستان‌شناسی ایران، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی، صص: 192-188.
7. - روستایی، کوروش (1394). «معماری‌های دست‌کند کوهرنگ بختیاری». چکیده مقالات دومین همایش بین‌المللی معماری دست‌کند. گردآوری و تدوین: مهناز اشرفی، تهران: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری. ص: 43.
8. - سیدین‌بروجنی، سیدرسول (1391). « بردگوری دیناش 3». اثر. شمارۀ 58، تهران: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی. صص: 91-80.
9. - صراف، محمدرحیم (1369). «جام برنزی کیدین هوتران مکشوف از ارجان بهبهان». اثر. شمارۀ 17، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی کشور. صص: 61-4.
10. - عبدی، کامیار (1387). «بررسی باستان‌شناختی شهرستان بهبهان». تهران: پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (منتشرنشده).
11. - گاوبه، هاینس (1359). ارجان و کُهگیلویه: از فتح اعراب تا پایان دورۀ صفوی. ترجمۀ سعید فرهودی. تحشیه، تصحیح و تنظیم فهارس: احمد اقتداری، تهران: انجمن آثار ملی.
12. - معتقد، سوسن (1369). «پارچۀ مکشوف از تابوت برنزی کیتین هوتران در ارجان بهبهان». اثر. شمارۀ 17، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی کشور. صص: 147-64.
13. - محمدی‌فر، یعقوب و طهماسبی، الناز (1393). «طبقه‌بندی سفال ساسانی درۀ سیمره، مطالعه‌ موردی: قلعه‌ سیرم‌شاه». پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شمارۀ 7، صص: 152-133.
14. - مقدم، عباس. یشمی، رامین. سلمانزاده، جواد. آقاجری، مجتبی. دباغ، مهرنوش. عبدی، مصطفی. عالیپور، مهدی. ملکی، علی‌محمد. والی‌زاده، زینب. عبدالوند، شهرام و ارکانی، اصغر (1393). «کاوش در محوطۀ چاه نفت و بررسی دوره‌محور در شمال خاوری شهر بهبهان». گزارش‌های سیزدهمین گردهمایی سالانه‌ی باستان‌شناسی ایران، تهران: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی. صص: 291-287.
16. - Alizadeh, A. (1985). “A Tomb of the Neo- Elamite period at Arjan, near Behbahan” Archaeologisch Mitteilungen aus Iran, Bd.18. pp: 49-73.
17. - Alizadeh, A. (2014). Ancient Settlement Systems and Cultures in the Ram Hormuz Plain, Southwestern Iran, Chicago: The Oriental Institute of the University of Chicago.
18. - Alvarezmon, J. (2006). “The Arjan Tomb at the Crossroad Between the Elamite and the Persian Empires”. Unpublished, Ph.D. Dissertation, University of California.
19. - Azadi,. A. (2010). “Ethnoarchaeological Observation at Ahmad Abad in the South-Centra Zagros Mountains” . in: Pollack, S., Bernbeck, R., and Abdi, K,. (eds.), The 2003 Excavations at Tol-e Bashi, Iran: Social Life in a Neolithic Village, Mainz: Verlag Philipp Von Zabern: 269- 274.
20. - Azadi,. A. (2015). “A Late Bronze/Early Iron Age nomadic site (KR 385) in the Bakhtiari Highlands, south-west Iran”. Antiquity 347, Project Gallery.
21. - Azarnoush, M. (1994). The Sasanian Manor House at Hajiabad, Iran, Firenze.
22. - Dittmann, R. (1984). Eine Randebene des Zagros in der Frubzeit: Ergebnisse des Behbehan- Zuhreh Surveys. Berliner Beitrage zum Vorderen Orient Band 3, D. Reimer, Berlin.
23. - Majidzadeh, Y. (1992). “The Arjan bowl”. Iran, Vol. 30. pp: 131-144.
24. - Keall, E & Keall, M. (1981). “The Qal,eh-I Yazdigird Pottery: A Statistical Approch”, Iran 19. pp: 33-80.
25. - Nissen, H. (1971). “The expedition to the Behbehan Region”. The Oriental Institute Annual Report, 1970-71. pp: 9- 12.
26. - Nissen, H. (1973). “Tepe Sohz, Excavation Report”. Iran, Vol. 11. pp: 206-207.
27. - Nissen, H. J. & Redman, Charles L. (1971). “Preliminary Notes on An Archaeological Surface Survey in the Plain of Behbehan and the Lower Zohreh Valley”. Bastan Shenassi va Honar-e Iran, No 6, pp: 48-50; 37-38, Tehran.
28. - Stein, S. A. (1940). Old Routes of Western Iran. London: MacMillan.
29. - Stronach, D. (2003). “The Tomb at Arjan and history of south western Iran in the Early sixth century BCE”. In: Miller, N. F. and Abdi, K. (sds.), Yeki bud, Yeki nabud: Essays on the Archaeology of Iran in Honor of William M.Sumner, The Cotsen Institute of Archaeology, University of California, Los Angele. pp: 249- 259.
30. - Whitcomb, D. S. (1991). “Pseudo-Prehistoric Ceramics from Southern Iran”, In: Golf Archaeologe: Mesopotamien, Iran, Kuwait, Bahrain, Vereinigte Arabische Emirate und Oman, Schippmann,K., Herling, A and Salles, J.-F.(eds), International Archaologie, 6, Verlag Marie L. Leidorf, Gottingen. pp: 95-112.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Azadi A, Ghezelbash E, Kouhi Gilavan M. A Newfound from Mansourabad Behbehan Based on Archaeological Surveys. Parseh J Archaeol Stud 2018; 2 (4) :99-120
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-93-fa.html

آزادی احمد، قزلباش ابراهیم، کوهی‌گیلوان مجید. نویافته‌های منطقۀ منصورآباد بهبهان براساس بررسی‌های باستان‌شناسی. مطالعات باستان شناسی پارسه 1397; 2 (4) :120-99

URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-93-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 2، شماره 4 - ( 6-1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها
فصلنامه مطالعات باستان شناسی پارسه Parseh Journal of Archaeological Studies
Persian site map - English site map - Created in 0.22 seconds with 30 queries by YEKTAWEB 4538