[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: مقالات در دست انتشار :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
:: سال 3، شماره 7 - ( 3-1398 ) ::
سال 3 شماره 7 صفحات 41-23 برگشت به فهرست نسخه ها
مقایسه و مطالعۀ کانی‌شناسی گونۀ سفال نارنجی-قرمز با مغز تیره‌رنگ از دورۀ ایلام در استان‌های خوزستان، چهار‌محال و بختیاری و اصفهان
علی اعراب1، محمد بنیادی‌نژاد2، سید ایرج بهشتی3، وحید آزادی4
1- دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران ، aliaarab94@gmail.com
2- دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد تهران مرکز، تهران، ایران.
3- کارشناس پژوهشکدۀ حفاظت و مرمت پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.
4- دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه محقق‌اردبیلی، اردبیل، ایران.
چکیده:   (8365 مشاهده)
گونه‌ای از سفال دورۀ ایلام به‌رنگ نارنجی و مغز خاکستری‌ با مواد پُرکنندۀ گیاهی در بسیاری از استقرارهای ایلامی یافت شده؛ اما تاکنون کمتر برروی این گونۀ سفالی مطالعه شده است. شاید یکی از دلایل آن درصد کمتر این‌گونۀ سفالی نسبت به سایر گونه‌های شناخته‌شده در مراکز ایلامی فارس و خوزستان است. با این‌وجود، این‌گونۀ سفالی درحدود شمال مراکز ایلامی (مناطق شمالی استان‌های فارس و خوزستان) فراوانی قابل‌توجهی دارد، ازجمله در استان‌های امروزی چهارمحال و بختیاری و اصفهان این موضوع کاملاً مشهود است. در این پژوهش سعی بر آن است تا با مطالعۀ کانی‌شناسی انجام‌شده برروی سفال‌های فوق، مشخص گردد که سفال‌های یافت‌شده از استقرارهای هم‌زمان با ادوار ایلام قدیم و میانه در استان‌های چهارمحال و بختیاری و اصفهان با سفال‌های مشابه در خوزستان (به‌عنوان یکی از مراکز ایلامی) تنها ازنظر ظاهری و فرم شباهت دارند یا این شباهت در بافت، کانی‌های تشکیل‌دهنده، منشاء و میزان پخت نیز قابل‌بررسی است؟ بدین‌منظور برروی 12 نمونه سفال از مناطق موردمطالعه، آزمایش‌های XRD, FT-IR و مطالعۀ پتروگرافی انجام شد و درنهایت مشخص گردید که سفال‌های فوق ازنظر ‌کانی‌شناسی نیز به یکدیگر شبیه‌ هستند و احتمالاً منشاء آن‌ها درحدود شمال مراکز ایلامی و در کوه‌های زاگرس قابل‌شناسایی است که این موضوع خود نشان از ارتباط وسیع بین مناطق پیرامون مراکز ایلامی با شوش و انشان به‌عنوان مراکز ایلامی است. این مطالعه می‌تواند سرآغاز مطالعات بعدی برروی دورۀ ایلام به‌خصوص به‌منظور شناسایی محدودۀ گسترش حکومت ایلام به‌وسیلۀ سایر یافته‌های باستان‌شناختی و کتیبه‌های بین‌النهرینی باشد.
واژه‌های کلیدی: دورۀ ایلام، کانی‌شناسی، XRD، FT-IR، پتروگرافی.
متن کامل [PDF 1311 kb]   (722 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي باستان‌شناسی
دریافت: 1398/5/1 | پذیرش: 1398/5/1 | انتشار: 1398/5/1
فهرست منابع
1. - اسمعیلی‌جلودار، محمد‌اسماعیل (1386). «گزارش بررسی و شناسایی باستان‌شناختی محوطۀ ریگ‌سرای (شهرسبا) ورزنه (باتلاق گاوخونی) اصفهان». تهران: پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (گزارش منتشرنشده).
2. - اسمعیلی‌جلودار، محمد‌اسماعیل (1390). «گزارش بررسی کوهرنگ، استان چهارمحال‌وبختیاری».تهران: پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (گزارش منتشرنشده).
3. - اسمعیلی‌جلودار، محمد‌اسماعیل (1393). «گزارش بررسی و شناسایی باستان‌شناختی کوهرنگ استان چهارمحال‌وبختیاری». تهران: پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (گزارش منتشرنشده).
4. - اسمعیلی‌جلودار، محمد‌اسماعیل (1394). «مدارکی نویافته از تولید مهره در اوایل هزارۀ سوم ق.م. در محوطۀ ریگ‌سرای ورزنه (سبا9)، (ساحل غربی باتلاق گاوخونی)». مطالعات باستان‌شناسی. دورۀ 7. شمارۀ 1. صص: 16-1.
5. - اسمعیلی‌جلودار، محمد‌اسماعیل؛ و اعراب، علی (1395). «پیشنهادی بر جای‌ نام‌‌شناسی محدودۀ زبشلی در دورۀ ایلام براساس داده‌های باستان‌شناختی و کتیبه‌های میان‌رودانی». پژوهش‌های علوم تاریخی. دورۀ 8. شمارۀ 2. صص: 20-1.
6. - اعراب، علی (1396). «حضور و نفوذ ایلامیان در استان‌های اصفهان و چهارمحال‌وبختیاری». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد باستان‌شناسی، دانشگاه تهران.
7. - افشاری‌نژاد، حکیمه؛ آجورلو، بهرام؛ جهانگیری، احمد؛ رازانی، مهدی؛ و علیزاده، کریم (1396). «ساختارشناسی سفال‌های دورۀ پایانی عصرمفرغ قدیم، محوطۀ باستانی کهنه‌شهر آذربایجان غربی». مطالعات باستان‌شناسی. دورۀ 9. شمارۀ 1. صص: 17-1.
8. - امامی، سیدمحمدامین؛ و نوغانی سمیه، (1393). «بررسی روند کربناتیزاسیون مجدد و شکل‌گیری کلسیت ثانویه در سفال‌های باستانی براساس مطالعات پتروگرافیک». مجلۀ مرمت و معماری ایران. دورۀ 3. شمارۀ 5. صص: 67-55.
9. - ایوبی، شمس‌الله؛ جلالیان، احمد؛ کریمیان‌اقبال، مصطفی؛ خادمی، حسین؛ و روزی‌طلب، محمدحسن (1381). «شناسایی و بررسی چگونگی تشکیل کانی‌های رسی در دو پارینه‌خاک منطقۀ سپاهان‌شهر اصفهان و امام‌قیس چهارمحال‌وبختیاری». بلورشناسی و کانی‌شناسی ایران. دورۀ 10. شمارۀ 2. صص: 178-157.
10. - جاوری، محسن (1383). «محوطۀ باستانی گورتان». نامۀ پژوهشگاه میراث‌فرهنگی. دورۀ 2. شمارۀ 6. صص: 45-35.
11. - جعفری، سیروس؛ باقرنژاد، مجید؛ و جی‌هک، ریچارد (1384). «مطالعۀ تحول کانی‌های رسی در خاک‌های تحت‌کشت استان خوزستان ایران». نهمین کنگره علوم خاک ایران. پژوهشکدۀ حفاظت خاک و آبخیزداری.
12. - خسروزاده علیرضا (1392). «گزارش بررسی و شناسایی باستان‌شناختی فارسان استان چهارمحال‌وبختیاری، تهران: پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (گزارش منتشرنشده).
13. - خسروزاده علیرضا (1394). «گزارش بررسی و شناسایی باستان‌شناختی اردل و میانکوه استان چهارمحال‌و‌بختیاری، فصل اول»، تهران: پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (گزارش منتشرنشده).
14. - خسروزاده علیرضا (1395). «گزارش بررسی و شناسایی باستان شناختی اردل و میانکوه استان چهارمحال‌وبختیاری، فصل دوم»، تهران: پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (گزارش منتشرنشده).
15. - خسروزاده علیرضا (1396). «گزارش بررسی و شناسایی باستان شناختی اردل و میانکوه استان چهارمحال‌وبختیاری، فصل سوم»، تهران: پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (گزارش منتشرنشده).
16. - خطیب‌شهیدی، حمید؛ طاووسی، محمود؛ آیت‌الله‌زاده شیرازی، باقر؛ و صالحی‌کاخکی، احمد (1386). «نظری اجمالی به محوطه‌های باستانی بخش چنار‌رود شمالی چادگان در حوضۀ زاینده‌رود». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه اصفهان. دورۀ 48. شمارۀ 2. صص: 57-27.
17. - سعیدی‌انارکی، فریبا (1388). «تبیین و بررسی ارتباطات منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای عصرمفرغ اصفهان براساس حفاری و گمانه‌زنی تپۀ باستانی کپنده». رسالۀ دکتری باستان‌شناسی. دانشگاه تهران.
18. - نورزهی، زینب؛ آجورلو، بهرام؛ باقر‌زاده کثیری، مسعود؛ و ابراهیمی، قادر (1395). «باستان کانی‌شناسی سفالینه‌های عصرمفرغ کول‌تپۀ عجب‌شیر، شرق دریاچۀ ارومیه». پژوهه باستان‌سنجی. سال 2. شمارۀ 2. صص: 17-1.
19. - نوروزی، علی‌اصغر (1388). «مطالعات باستان‌شناسی حوضۀ آبخیز کارون شمالی (استان چهارمحال‌وبختیاری)». مطالعات باستان‌شناسی. دورۀ 1. شمارۀ 2. صص: 175-161.
20. - نیکنامی، کمال‌الدین؛ و رفیعی‌علوی، بابک (1388). «چرا جای نام شیماشکی احتمالاً نمی‌تواند در کرمان قرار داشته باشد». مطالعات باستان‌شناسی. دورۀ 1. شمارۀ 1. صص: 215-199.
22. - Alizadeh. A., (2016). Ancient settlement systems and cultures in the Ram hormoz plain, Southwestern Iran. Oriental Institute Publications, Chicago.
23. - Bertolino, S. R., Galván Josa, V., Carreras, A. C., Laguens, A., de la Fuente, G., & Riveros, J. A., (2008). “Xray techniques applied to surface paintings of ceramic pottery pieces from Aguada Culture (Catamarca, Argentina)”. X Ray Spectrometry. 38(2). pp: 95-102.
24. - Broekmans, T., Adriaens, A., & Pantos, E., (2004). “Analytical investigations of cooking pottery from Tell Beydar (NE-Syria)”. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section B: Beam Interactions with Materials and Atoms, 226(1-2). pp: 92-97.‌
25. - Carter, E., (1978). “Susa: Ville Royal”. Paléorient. Vol.4. pp: 197-212.
26. - Carter, E., (1978). (1996). Excavations at Anshan (Tal-e Malyan): The Midle Elamite period, Malyan excavation reports. Universitu Museun Monoghraphs 82, Philadelphia.
27. - De Miroschedji, P., (1981). “Fouilles du chantier Ville Royal II a Suse (1975- 1977): I. Neveaux Elamite”. Cahiers de la Délégation Archéologie Francaise en Iran (DAFI) 12. pp: 9-216.
28. - Djuric, M. Zivanovic, B. Stojkanovic L. P. & Ranogajec, J., (1992). “Computerized thermodynamic analysis of reactions during sintering of CaO-Al2O3-SiO2 system”. Cement and Concrete Research. 22, pp:139-148.
29. - Hester, T. R., Harry J. S. & Kenneth L. F., (1997). Field Methods in Archaeology. Seventh Edition. Mountain View, California: Mayfield Publishing Company.
30. - Mackenzie, R. C. Rahman A. A. &. Moir, H., M. (1987). “Interaction of kaolinite with calcite on heating”. Thermochimica Acta. vol. 121. pp: 51-69.
31. - Nickerson, J. L., (1983). “Intrasite variability during the Kaftari Period at Tale Malyan (Anshan), Iran”. Ph. D. dissertation, Department of Anthropology, Ohio State University.
32. - Sarhaddi-Dadian, H., Ramli, Z., Rahman, A., & Mehrafarin, R., (2015). “X-ray diffraction and X-ray fluorescence analysis of pottery shards from new archaeological survey in south region of Sistan, Iran”. Mediterranean Archaeology and Archaeometry. 15(3). pp: 45-56.‌
33. - Steinkeller, P., (1988). “On the Identity of the Toponym Lu.Su (. A)”. Journal of the American Oriental Society 108(2). pp: 197-202.
34. - Steinkeller, P. (2007). “New light on Šimaški and its rulers”. Zeitschrift für Assyrologie und vorderasiatische Archäologie 97(2). pp: 215-232.
35. - Stępień, M., (2009). From the history of state system in Mesopotamia: the kingdom of the Third Dynasty of Ur.‌ Akme. Studia historica 3/2009.
36. - Stuart, B. H., (2007). Analytical techniques in materials conservation. John Wiley & Sons.
37. - Vallat, F., (1971). “Les documents épigraphiques de l'Acropole (1969- 1970)”. Cahiers de la Délégation Archéologique Française 1. pp: 235-245.
38. - Vallat, F., (1991). “La Geographie de IElam d’Apres Quelques Textes Mesopotamies, Mesopotamie et Elam”. Mesopotamian History and Environment. Occasional Publications I, Published by University of Ghent. pp: 11-21.
39. - Vallat, F., (1993). Les noms géographiques des sources suso-élamites (Vol. 11). Reichert.
40. - Velraj, G., Tamilarasu, S., & Ramya, R. (2015). “FTIR, XRD and SEM-EDS studies of archaeological pottery samples from recently excavated site in Tamil Nadu, India”. Materials Today: Proceedings, 2(3). pp: 934-942.‌
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Aarab A, Bonyadi Nezhad M, Beheshti S I, Vahid Azadi. The Archaeo-Mineralogy Studying and Comparison of Orange-Red Pottery With Black Core of Elamite Era in Khuzestan, Chahrmahal va Bakhtiyari and Isfahan Provinces. Parseh J Archaeol Stud 2019; 3 (7) :23-41
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-158-fa.html

اعراب علی، بنیادی‌نژاد محمد، بهشتی سید ایرج، آزادی وحید. مقایسه و مطالعۀ کانی‌شناسی گونۀ سفال نارنجی-قرمز با مغز تیره‌رنگ از دورۀ ایلام در استان‌های خوزستان، چهار‌محال و بختیاری و اصفهان. مطالعات باستان شناسی پارسه 1398; 3 (7) :41-23

URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-158-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 3، شماره 7 - ( 3-1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها
فصلنامه مطالعات باستان شناسی پارسه Parseh Journal of Archaeological Studies
Persian site map - English site map - Created in 0.23 seconds with 30 queries by YEKTAWEB 4538