[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: مقالات در دست انتشار :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
:: سال 2، شماره 5 - ( 9-1397 ) ::
سال 2 شماره 5 صفحات 20-19 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی نقش هندسۀ اجزا در ساختار ستون‌های سنگی پیش از اسلام ایران
نیما ولی‌بیگ1، نگار کورنگی2
1- استادیار دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان
2- دانشجوی کارشناسی‌ارشد (مرمت و احیای ابنیه و بافت‌های تاریخی)، دانشکده مرمت، دانشگاه هنراصفهان ، negar.koorangi@yahoo.com
چکیده:   (8439 مشاهده)
در گذر زمان یکی از عناصر اصلی انتقال‌دهندۀ بارهای عمودی ساختمان، ستون‌ها بوده‌اند که به‌دلیل مسائل انتقال بار، شیوه‌های معماری، مصالح در دسترس و نوع اتصالات، فرم‌های گوناگونی پیدا کرده‌اند. با بررسی‌های انجام‌شده بر روی ستون‌ها می‌توان بخشی از دانش فراموش‌شدۀ معماری ایرانی را آشکار ساخت و نیز تنوع فرمی و ساختاری ستون‌ها را به‌شکل کلی دسته‌بندی کرد. اندازه و فرم قلمه، پایه و سرستون در شکل‌گیری فرم نهایی ستون‌های سنگی پیش از اسلام ایران به‌شکل مستقیم تأثیرگذار بود‌ه‌اند. اکثر پژوهشگران در شرح آثار معماری تنها به توصیف کلی ستون‌ها در خلال بررسی یک بنا پرداخته‌اند. این پژوهش برای نخستین‌بار عامل هندسه را به‌عنوان یکی از عوامل اصلی در ساختار ستون‌های پیش از اسلام ایران تحلیل خواهد کرد. داده‌های این پژوهش ترکیبی از داده‌های کتابخانه‌ای و میدانی است. در این پژوهش با تصویر‌برداری و بررسی انواع ستون‌ها، دسته‌بندی‌های موردنظر انجام شد. پژوهش پیش‌رو تلاش دارد تأثیر فرم و اندازه را در ساختار ستون‌های سنگی در بناهای کهن پیش از اسلام ایران مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. تحلیل‌ها آشکار کرد که در شکل‌گیری پایه و بدنۀ ستون‌های سنگی در بناهای کهن ایران عموماً از فرم و نقوش بومی رایج در ایران استفاده شده، به‌گونه‌ای‌که پایه‌ستون‌ها در دوره‌های مختلف به اشکال مکعبی و گلدان وارونه بوده و بدنۀ ستون‌ها نیز به سه شکلِ ساده، شیاردار و خیاره‌ای بوده‌اند. امّا در شکل‌گیری سرستون‌ها از عناصر موجود در ساختار ستون‌های برخی تمدن‌های دیگر تأثیر گرفته شده و بیشتر از فرم و نقوش گیاهی، حیوانی و انسانی بهره برده‌اند. 
واژه‌های کلیدی: هندسه در معماری، ساختار ستون‌های سنگی، بناهای کهن ایران.
متن کامل [PDF 682 kb]   (2042 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي باستان‌شناسی
دریافت: 1397/11/24 | پذیرش: 1397/11/24 | انتشار: 1397/11/24
فهرست منابع
1. - آذرنوش، مسعود (1377). «کاوش کنگاور». ترجمۀ فاطمه کریمی. مجلۀ اثر. تابستان و پاییز 1377. شمارۀ پیاپی 29 و 30. صص: 54-18.
2. - برنارد، پل (1377). «ستون‌های یونانی - باختری (بلخی) آی‌خانوم (افغانستان)». ترجمۀ اصغر کریمی. مجلۀ اثر. تابستان و پاییز 1377. شمارۀ پیاپی 29 و 30. صص: 17-4.
3. - پیرنیا، محمدکریم (1384). سبک‌شناسی معماری ایرانی. تدوین و گردآوری: غلامحسین معماریان، تهران: سروش دانش.
4. - حاتم، غلامعلی (1381). «گوردخمه‌ها در دوران مادها». فصلنامۀ هنر. تابستان 1381. شمارۀ پیاپی 52. صص: 118-106.
5. - دانجلیس دوسات (1366). «جانمایه معماری هخامنشی و یونانی (در قرن ششم و پنجم پیش از میلاد)». ترجمۀ اصغر کریمی. مجلۀ اثر. شمارۀ پیاپی 22 و 23. صص: 24-13.
6. - راستی، مهران و خزایی، محمد (1390). «نقوش پایه‌ستون‌های تخت‌جمشید». کتاب ماه هنر. فروردین 1390. شمارۀ پیاپی 151. صص: 75-68.
7. - رضایی‌نیا، عباس (1386). «نقش و کاربرد ستون در معماری اشکانی». مجموعه مقالات دومین همایش باستان‌شناسان جوان ایران، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور. صص: 354-327.
8. - فیروزمندی، بهمن (1385). «نگرشی نو به تالار‌های ستون‌دار ایران در نیمۀ نخست هزارۀ اول ق. م.». مجموعه مقالات سومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران- ارگ بم- جلد چهارم. تهران: سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور. صص: 249-231.
9. - فیروزمندی، بهمن؛ و سرفراز، علی‌اکبر (1381). باستان‌شناسی و هنر دوران تاریخی ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی. تهران: عفاف.
10. - فیروزمندی، بهمن؛ خالدیان، ستار؛ و حیدری، محسن (1387). «نگرشی به جایگاه ستون در معماری هخامنشی». باستان‌پژوه. زمستان 1387. شمارۀ پیاپی 17. صص: 42-28.
11. - کلایس، ولفرام (1367). «معماری اورارتویی». ترجمۀ فرامرز نجد‌سمیعی. مجلۀ اثر. اردیبهشت و خرداد 1367. شمارۀ پیاپی 26 و 27. صص: 105-86.
12. - لطفی‌زاده، مهین (1379). «سرستون‌های تاق بستان». مجموعه مقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران- ارگ بم- جلد سوم. تهران: سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور. صص: 234-175.
13. - مبینی، مهتاب؛ و دادفر، ابوالقاسم (1390). «ستون، نماد قدرت در معماری هخامنشی». فصلنامۀ علمی پژوهشی نگره، پاییز 1390. شمارۀ پیاپی 19. صص: 94-81.
14. - محمدی، مریم؛ نیستانی، جواد؛ موسوی‌کوهپر، مهدی؛ و هژبری‌نوبری، علیرضا (1390). «عناصر و اجزای معماری ایران در دورۀ ساسانی». پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران. دورۀ اول شمارۀ 1. صص: 104-83.
15. - مهریار، محمد (1384). «سیمای شهر بیشاپور در دوران اسلامی». مجموعه مقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران- ارگ بم- جلد سوم، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور.
16. - نوروزی، رضا (1384). «مسجد‌جامع بیشابور: پنجمین فصل از دورۀ سوم مطالعات باستان‌شناختی بیشاپور». مجموعه مقالات دومین همایش باستان‌شناسان جوان ایران. تهران: دانشگاه تهران و سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور. صص: 432-409.
17. - واندنبرگ، لویی (1345). باستان‌شناسی ایران‌باستان. ترجمۀ عیسی بهنام، تهران: دانشگاه تهران.
18. - هرتسفلد، ارنست (1381). ایران در شرق‌باستان. ترجمۀ همایون صنعتی‌زاده کرمان، تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی ایران.
19. - هرمان، جرجینا (1373). تجدید حیات هنر و تمدن در ایران‌باستان. ترجمۀ مهرداد وحدتی‌دانشمند، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
21. - Chitham, Robert. (1985). The Classical order of architecture. Butterworth-Heinemann. London.
22. - Dyson, R. (1980). The Catalogue of Ivories from Hasanlu, Iran. The University of Pennsylvania Museum Monograph 40.
23. - Karaosmaboglu, M & Korucu, H. (2012). “The Apadana of Altintepe in the light of the second season excavations”. Ancient near eastern studies. April 201.pp: 131-148.
24. - Perrot, J & Ladiray, D. (1996). “Susa city of splendor. Royal cities of the biblica world”. Michigan: bible Lands Museum. pp: 234-254
25. - Pope, A. U. (1993). “A Sasanian Garden Palace”. The Art Bulletin, 15(1). pp: 75-85.
26. - Stronach, D. Codella, K. (1997). “Persepolis "Parsa" palace complex”. Online Article on Persepolis (Parsa). m-hosseini.ir/mad-hakha/articles-1/57.pdf.
27. - Tahizadeh, Katayoun. (2011). “An Investigation of Historical structure in Iranian Ancient Architecture”. Architecture Research, 1(1). pp: 1-7.
28. - wikipedia.org. (access date: 25/5/2015).
29. - chn.ir. (access date: 18/6/2015).
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Valibeig N, Kourangi N. Study of the Role of Components Geometry in Persian Stone Columns in Pre-Islamic Era. Parseh J Archaeol Stud 2018; 2 (5) :19-20
URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-104-fa.html

ولی‌بیگ نیما، کورنگی نگار. بررسی نقش هندسۀ اجزا در ساختار ستون‌های سنگی پیش از اسلام ایران. مطالعات باستان شناسی پارسه 1397; 2 (5) :20-19

URL: http://journal.richt.ir/mbp/article-1-104-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 2، شماره 5 - ( 9-1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها
فصلنامه مطالعات باستان شناسی پارسه Parseh Journal of Archaeological Studies
Persian site map - English site map - Created in 0.22 seconds with 30 queries by YEKTAWEB 4538