برج های آرامگاهی بناهایی یادمانی هستند که جلوۀ بیرونیشان اهمیت بسیار دارد. دستهای از آ نها در بدنۀ خارجی خود لبههای مثلث شکل دارند و گنبد قابوس اولین برج شناخته شده از این نوع است. دندانه های گنبد قابوس با فاصله از هم قرار گرفته اند. برج دندانه دار مهمان دوست نیز از این جهت شبیه به گنبد قابوس است. برج مهمان دوست متعلق به دورۀ سلجوقی است که در آن دوره نوآوری در ساخت بناها رونق داشت. با وجود مطالعاتی که پیش تر دربارۀ آن انجام شده، بررسی نگارنده نشان می دهد که همچنان نکات و مواردی برای پژوهش دربارۀ این برج وجود دارد. هدف مقالۀ حاضر بررسیِ بدنۀ خارجی برج مهمان دوست از جهت ویژگیهای معماری و عناصر تزیینی، و نوآوریها در مقام یکی از برجهای آرامگاهی دندانهدار است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و در این مسیر از مطالعات کتابخانه ای و مشاهدۀ میدانی برج استفاده شده است. مهم ترین نتایج به دست آمده این موارد است: پیش تر در آجرچینی نمای برج، بندهای افقی پُر بوده و احتمالاً بندهای عمودیِ انگشت فشاری داشته است و محل و نقشِ مقرنس آن با مقرنس برج های مشهور پیشین متفاوت است. همچنین این برج با نمونه های دندانه دار مشابهش تفاوت هایی دارد: بخش اصلی بدنۀ خارجی اش دوازده ضلعی است و دندانه های آن تزیینی اند. بخش بالای بدنه اش به سبب وجود مقرنس در مرحلۀ انتقال، حضور بخشی مدور در بالای بدنۀ دندانه دار و زیر گنبد، تزیینات پرکار، و موقعیت و عرض بخشِ تزیین شده، در میان نمونه های مشابه شاخص است. در میان این نمونهها بخش بالای بدنۀ برج طغرل بیش ترین شباهت را به برج مهمان دوست دارد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1395/10/7 | پذیرش: 1396/10/23 | انتشار: 1397/11/28